Esperanto-Kurs, Auflösungen zu Lektion 9

<1.0>
Por enkonduki en spegulon de la Esperanto-kulturo / Um in einen Spiegel der Esperanto-Kultur einzuführen:
"Amplifiki", historia muzikogrupo en Esperantujo / "Amplifiki", historische Musikgruppe in Esperantoland

Jam antaŭ jardekoj kelkaj junaj muzikistoj Esperantistoj el Svedujo kaj Danujo fondis la muzikogrupon Amplifiki.
Schon vor Jahrzehnten gründeten einige junge Musiker und Esperantofreunde aus Schweden und Dänemark die Musikgruppe Amplifiki.
Baldaŭ ili muzikis kaj kantis en grandaj Esperanto-renkontiĝoj.
Bald musizierten und sangen sie auf großen Esperanto-Treffen.

Plej altan famon el iliaj originalaj Esperanto-kantoj gajnis la titolo "Sola".
Das höchste Ansehen von ihren Original-Esperantoliedern gewann der Titel "Sola" .

Tiu mencias la ĉiujaran mondkongreson de la Tutmonda Esperantista Junulara Organizo (TEJO), nome la Internacian Junularan Kongreson (IJK).
Dieser erwähnt den alljährlichen Weltkongress der Welt-Esperantojugend (TEJO), nämlich den Internationalen Jugendkongress (IJK).

Hinweis:
Das Wort "amplifiki" gibt es im Esperanto nicht. Evtl. war gemeint: amplifi 'verstärken'.
Damit hätte aber das zotige Wortspiel am': pli fiki nicht mehr gepasst.
Derben Humor hatten sie wohl, aber ihre Esperantokompetenz ließ seinerzeit noch zu wünschen übrig.

Mi pagis kotizon al IJK,
Ich zahlte einen Beitrag zum Internationalen Jugendkongress,

Mi pensis, ke tio tute ne gravas,
Ich dachte, dass das überhaupt nichts ausmacht,

kaj iris al la voj‘ kun mia pakaĵ‘.
und ging auf die Reise mit meinem Gepäck.

Mi levis la manon, ridetis al la ŝoforoj,
Ich hob die Hand, lächelte die Fahrzeugführer an,

<1.2>
Post ses horoj en pluvo kaj vento mi frostis tiel,
Nach 6 Stunden in Regen und Wind war mir so kalt,

kaj ĉiuj aŭtomobiloj preterpasis min tiel rapide,
und alle Autos fuhren an mir so schnell vorbei,

<1.3>
Sed finfine mi venis al la kongreso
Aber zu guter Letzt kam ich zum Kongress

kaj tie renkontiĝis kun karaj geamikoj,
und traf mich dort mit lieben Freunden und Freundinnen,

ni kisis, brakumis kaj estis gajaj.
wir küssten uns, umarmten uns und waren fröhlich.

De nun mi estis kun fratoj, patrinoj, avinoj
Ab jetzt war ich [zusammen] mit Brüdern, Müttern, Großmüttern

de la tuta mond‘ kaj tute ne sola …
der ganzen Welt und überhaupt nicht allein ...
certe ne sola …
sicher nicht allein …

<1.4>
Ĉar ĉi tie mi pensas estas bonega etoso,
Denn hier, denke ich, ist eine herrliche Atmosphäre

kaj mi esperas, ke neniu ĉi tie sin sentas
und ich hoffe, dass niemand hier sich fühlt

Kaj nun mi pensas pri miaj geamikoj,
Und jetzt denke ich an meine Freunde und Freundinnen,

mi sentas min iom malĝoja, malgaja,
ich fühle mich etwas traurig, trübsinnig,

<1.6>
Imagu se ĉiuj homoj en la tuta mondo lernus Esperanton,
Stellt euch vor, wenn alle Menschen in der ganzen Welt Esperanto lernen würden,

povus esti, ke tiam neniam iu iel ie sentus sin …
könnte es sein, dass dann niemals irgendjemand irgendwie irgendwo sich fühlen würde …

Fonto:
Quelle:
Teksto kaj melodio: Kim J. Henriksen, Danujo (1983)
Text und Melodie: Kim J. Henriksen, Dänemark (1983)

<1.7>
La supra teksto estas nur unu versio el multaj, kiujn Kim kantis kadre de sennombraj aranĝoj.
Der obige Text ist nur eine Version von vielen, die Kim im Rahmen zahlloser Veranstaltungen sang.

Lingvaj rimarkigoj: "... mi frostis ..." el la originalo estas korektita al "... min frostis ...";
Sprachliche Hinweise: "... ich war frostig ..." aus dem Original ist verbessert zu "... mir war frostig / ich fror ...";
anstataŭ "kunportis" legu "kunprenis" aŭ "kunveturigis".
anstatt "trugen mit" lies "nahmen mit" oder "ließen mitfahren".

Popularaj kantoj spegulas ofte lingve la "liberecon de artisto".
Volkstümliche Lieder spiegeln oft sprachlich die "Freiheit des Künstlers" wider.

Tiuspecan muzikon oni nomas rokmuziko, kvankam en Esperanto ekzistas alia same skribata vorto "roko", kiu signifas 'granda ŝtono'.
Solche Art Musik nennt man Rockmusik, obwohl es im Esperanto ein anderes gleich geschriebenes Wort roko gibt, das "großer Stein" (Felsen) bedeutet.

Intertempe aperis (kaj malaperis) relative multaj pliaj muzikistoj, kiuj kreis verkojn en Esperanto kaj prezentis modernan muzikon.
Inzwischen sind relativ viele weitere Musiker erschienen (und verschwunden), die Werke auf Esperanto geschaffen und moderne Musik präsentiert haben.

Vidu detalojn serĉante ekzemple en la Interreto per la serĉvortoj "Esperanto" kaj "muziko".
Sehen Sie Einzelheiten, indem Sie zum Beispiel im Netz mit den Suchwörtern Esperanto und muziko suchen.

<1.8>
Rakontu ree la historion de la kanto
Erzählen Sie erneut die Geschichte des Liedes

Mi volis vojaĝi al la IJK (Internacia Junulara Kongreso), la mondkongreso de TEJO (Tutmonda Esperantista Junulara Organizo).
Ich wollte zum IJK (Internationalen Jugendkongress) reisen, dem Weltkongress von TEJO (der Welt-Esperantojugend).

Tiu grava aranĝo okazis lastan jaron en {...}.
Diese wichtige Veranstaltung fand letztes Jahr in {...} statt.

Unue mi skribis al la konstanta kongresa komitato.
Zuerst schrieb ich an den ständigen Kongressausschuss.

La sekretario komunikis al mi la adreson de retpaĝaro, kiu koncernis la kongreson.
Der Sekretär (sexusneutral!) teilte mir die Adresse des Netzauftritts, der den Kongress betraf, mit.

Tie mi trovis ankaŭ retan aliĝilon.
Dort fand ich auch ein elektronisches Anmeldeformular.

Poste mi pagis la kotizon al la konto de la kongreso,
Danach zahlte ich den [Kongress]Beitrag an das Konto des Kongresses,
kaj pro manko de mono decidis petveturi.
und entschied [mich] aus Geldmangel, per Anhalter zu fahren.

Mi do pakis valizon kaj tiris ĝin al proksima vojo.
Mi packte also einen Koffer und zog ihn zu einer nahen (Land)Straße.
Tie mi faris multajn signojn al la stirantoj, sed ...
Dort gab (wörtlich: machte) ich den Fahrern (am Steuer) viele Zeichen, aber ...

Estis tre malvarme, ĉar blovis forta vento, kaj al mi frostis.
Es war sehr kalt, weil ein starker Wind blies, und ich fror.

Finfine tamen bonkorulo haltis kaj kunveturigis min.
Zu guter Letzt hielt doch ein Gutherziger und ließ mich mitfahren.

Baldaŭ ni atingis la urbon, kie okazis la Esperanto-aranĝo, kaj mi piede iris al la kongresejo.
Bald erreichte ich die Stadt, wo die Esperanto-Veranstaltung stattfand, und ich ging zu Fuß zum Kongresshaus.

Tie mi renkontis jam multajn Esperantistojn, sed mi konis neniun kaj estis iom en embaraso.
Da traf ich schon viele Esperantofreunde, aber ich kannte niemanden und war etwas in Verlegenheit.

Sed ankaŭ fremduloj salutis min kaj prezentis sin,
Aber auch Fremde begrüßten mich und stellten sich vor,
kaj mi ĝojis, ke ili komprenas mian Esperanton. und ich freute mich, dass sie mein Esperanto verstanden (indirekte Rede!).

Vespere post tago kun interesa programo ni distris nin kantante kaj dancante.
Am Abend, nach einem Tag mit einem interessanten Programm zerstreuten wir uns mit Singen und Tanzen.

La dancon La Bamba oni praktikas en rondo,
Den Tanz La Bamba führt man in einer Runde aus,
kaj ĉiu povas elekti alian personon por brakumi kaj kisi.
und jeder kann eine andere Person auswählen und umarmen und küssen.

Jes, en Esperantujo oni neniam estas sola.
Ja, in Esperantoland ist man niemals allein.

Ke ĉiu ĉiun komprenas, estas agrabla sperto, kiu donas bonegan etoson.
Dass jeder jeden versteht, ist eine angenehme Erfahrung, die eine herrliche Atmosphäre verleiht.

Kiam mi poste estis ree en mia hejmo, al mi mankis la aliaj,
Als ich danach wieder in meinem Zuhause war, fehlten mir die anderen,
kaj mi estis malgaja kaj sentis min sola.
und ich war trübselig und fühlte mich allein.

Mi deziras, ke ĉiuj homoj en la mondo lernu Esperanton.
Ich wünsche mir, dass alle Menschen in der Welt Esperanto lernten.
Tiam neniu plu iam ie sentus sin sola.
Dann würde sich niemand mehr irgendwann irgendwo allein fühlen.

<2.0>
Aktuala fenomeno: Survoje kiel gaja vaganto
Ein zeitgemäßes Phänomen: Unterwegs als fröhlicher Herumtreiber

En nia tempo migrado denove iĝis aktuala.
In unserer Zeit wurde Wandern erneut modern.

En antaŭaj jardekoj precipe junaj homoj tendumis en tendaro,
In früheren Jahrzehnten zelteten vor allem junge Leute in einem Zeltlager,
aŭ ili tranoktis en junulargastejoj, sed tiuj iom post iom transformiĝis.
oder sie übernachteten in Jugendherbergen, aber diese verwandelten sich nach und nach.
Intertempe ili estas ia speco de hotelo,
Inzwischen sind sie eine unbestimmte Art von Hotel,
kiun oni ne plu kutime pied-irante atingas, sed per aŭto aŭ trajno.
das man nicht mehr gewöhnlich zu Fuß (laufend) erreicht, sondern mit dem Auto oder dem Zug.

<2.1>
Kiujn vestojn surhavu kaj kunportu migranto
Welche Kleidungsstücke der Wanderer tragen und mitnehmen soll

Nuntempaj migrantoj preferas, reveni al simpla vivo kun pako de laŭeble malmultaj aĵoj.
Heutige Wanderer ziehen es vor, zu einem einfachen Leben mit einem Packen von so wenig Sachen wie möglich zurückzukehren.
En la Interreto oni trovas listojn de ĉio, kion oni rekomendas kunporti, sen suferi pro tro peza dorsosako.
Im Internet findet man Listen von allem, was man mitzunehmen empfiehlt, ohne wegen eines zu schweren Rucksacks zu leiden.

Por la migranto sufiĉas ekzemple du kostumoj alternantaj:
Für de Wanderer reichen zum Beispiel zwei Kleidungsgarnituren, die sich abwechseln:
unu oni surhavas dumtage kaj lavas ĝin vespere, dum la alian oni rezervas por surmeti la postan tagon.
eine hat man tagsüber an und wäscht sie abends, während man die andere reserviert, um sie den folgenden Tag zu tragen.

Mantelo ŝirmas kontraŭ pluvo, kaj ĉapelo kontraŭ brulantaj sunradioj.
Ein Matel schützt gegen Regen und ein Hut gegen brennende Sonnenstrahlen.
Fortaj ŝuoj kaj dikaj ŝtrumpoj gravas sur la vojo.
Feste Schuhe und dicke Strümpfe sind auf dem Wege wichtig.
Eventualan profiton donas sandaloj el plasto, por uzi ilin en la domoj kaj por foje tra-iri rivereton aŭ marĉon.
Einen eventuellen Gewinn bringen Sandalen aus Plastik, um sie in den Häusern zu verwenden und um gelegentlich einen Bach oder Morast zu durchschreiten.

Virinoj kutime rezignas jupon favore al pantalono, kiu kovras la krurojn kiel ŝirmilo kontraŭ dornoj kaj pikaj plantoj.
Frauen verzichten gewöhnlich auf einen Rock zugunsten einer Hose, die die Unterschenkel als Schutz gegen Dornen und stechende Pflanzen bedeckt.
Ĉirkaŭ la kolo pendas tuko, kiu suĉas ŝviton kaj estas ankaŭ ŝirmo kontraŭ polvo.
Um den Hals hängt ein Tuch, das Schweiß aufsaugt und auch ein Schutz gegen Staub ist.

<2.2>
Kiujn aliajn aĵojn migranto bezonas
Welche anderen Sachen ein Wanderer braucht

Dormosakon oni volvas al rulo kaj fiksas ĝin sur la dorsosako aŭ sub tiu.
Einen Schlafsack wickelt man zu einer Rolle und befestgt ihn auf dem Rucksack oder unter diesem.
Bastono kun pinto el fero apogas la migranton kaj foje ankaŭ taŭgas por defendi sin kontraŭ atakemaj hundoj.
Ein Stock mit eiserner Spitze stützt den Wanderer und taugt zuweilen auch [dazu], sich gegen angriffslustige Hunde zu verteidigen.

Monujon oni prefere portu sub la ĉemizo sur la brusto,
Ein Portemonnaie soll man vorzugsweise unter dem Oberhemd auf der Brust tragen,
ĉar precipe en la urboj estas fiuloj, kiuj ŝtelas havaĵojn el la poŝoj.
denn vor allem in den Städten gibt es Bösewichte, die die Habseligkeiten aus den (Kleider)Taschen stehlen.

Iel ankaŭ vaganto devas organizi, kiel nutri sin.
Irgendwie muss auch ein Herumziehender organisieren, wie [er] sich ernähren [soll].
Por prepari manĝon, kelkaj migrantoj kunportas poton.
Um eine Mahlzeit zuzubereiten, nehmen einige Wanderer einen Topf mit.
Forko estas jam lukso, sed tason, botelon, tranĉilon kaj kuleron ĉiu bezonas.
Eine Gabel ist schon Luxus, aber eine Tasse, eine Flasche, ein Messer und einen Löffel braucht jeder.
Estas rekomendinde, ke la tranĉilo havu malfermilon por boteloj kaj tirilon por korkoj.
[Es] ist empfehlenswert, dass das Messer einen Öffner für Flaschen und einen Korkenzieher hat.

Se la taso estas el metalo, akvo povas boli en ĝi, kiel en malgranda poto kun tenilo.
Wenn die Tasse aus Metall ist, kann Wasser in ihr kochen(= sieden), wie in einem kleinen Topf mit Henkel.
Tio sufiĉas por simpla supo.
Das reicht für eine einfache Suppe.
Telero el plasto same estas utila.
Ein Plastikteller ist ebenfalls nützlich.

<2.3>
Multaj malgrandaj, sed utilaj helpiloj
Viele kleine, aber nützliche Hilfsmittel.

Oni ne forgesu kunpreni multajn malgrandajn aĵojn, kiuj pezas preskaŭ neniom, sed povas helpi el kelka embaraso.
Man vergesse nicht viele kleine Sachen mitzunehmen, die fast nichts wiegen, aber aus mancher Verlegenheit helfen können.
Jen mallonga listo / Hier eine kurze Liste:

Plie ne rajtas manki alumetoj por fari fajron.
Weiter dürfen Streichhölzer nicht fehlen, um Feuer zu machen.
Aparatoj, kiuj bezonas elektron, principe ne konformas meze en la naturo,
Apparate, die Elektrizität benötigen, sind im Prinzip mitten in der Naur nicht angebracht,
tamen poŝtelefono povas savi vivon en okazo de akcidento.
aber ein Mobiltelefon kann im Falle eines Unfalls ein Leben retten.

<2.4>
Vivo de vaganto kun la ŝajno de paradizo
Ein Leben eines Umherziehenden mit dem Anschein eines Paradieses

Tiel preparita la migranto estas sendependa, sia propra mastro, kiu ordonas kaj obeas sole al si mem.
So vorbereitet ist der Wanderer unabhängig, sein eigener Herr, der allein sich selbst befiehlt und gehorcht.

Kun kuraĝa scivolemo li malkovras la mondon,
Mit beherzter Neugier entdeckt er die Welt,
sed volonte ankaŭ ripozas sur benko aŭ alia sidloko ĉe la rando de arbaro bonvenigante la silenton.
ruht aber auch gern auf einer Bank oder einem anderen Sitzplatz am Rand eines Waldes, die Ruhe willkommenheißend.
Kiam li preterpasas la herbojn de herbejo, li malstreĉas korpon kaj animon en la naturo,
Wenn er an den Kräutern einer Wiese vorbezieht, entspannt er Körper und Seele in der Natur,
rigardante la admirindan diversecon de la sennombraj floroj.
indem er die bewundernswerte Verschiedenheit der zahllosen Blumen betrachtet.
Li ĝuas la odoron ĉirkaŭe, kaj fine rozo plibeligas lian ĉapelon.
Er genießt den Geruch ringsum, und am Ende verschönert eine Rose seinen Hut.

La vaganto iras sencele, kien suno kaj luno lin gvidas, ĉien kaj nenien.
Der Umherziehende geht ziellos, wohin Sonne und Mond ihn leiten, überall und nirgends hin.
Kie li trovas klaran akvon, li verŝas certan kvanton en sian botelon.
Wo er klares Wasser findet, gießt er eine gewisse Menge in seine Flasche.
Dum la suno brilas, li havas saŭnon, kaj akvofalo anstataŭas por li duŝejon.
Wenn die Sonne scheint, hat er eine Sauna, und ein Wasserfall ersetzt ihm den Duschraum.

Kiam vesperas, li kolektas sekan lignon kaj per alumeto bruligas fajron,
Wenn [es] Abend ist, sammelt er trockenes Holz und entzündet mit einem Streichholz ein Feuer,
sur kiu li rostas vegetaran paston el faruno kun krusto.
auf dem er einen vegetarischen Teig aus Mehl mit einer Kruste röstet.
Tiu estas sen salo kaj graso, sed kun pizoj kaj fungoj;
Der ist ohne Salz und Fett, aber mit Erbsen und Pilzen;
ĝiaj herbaj spicoj havas agrablan efikon al lia lango.
seine Grünpflanzengewürze haben eine angenehme Wirkung auf die Zunge des Umherziehenden.
Kiel postmanĝaĵon li manĝas pomon aŭ alian frukton, laŭeble kun ŝelo.
Als Nachtisch isst er einen Apfel oder eine andere Frucht, möglichst mit Schale.

Survoje li tamen foje devas fuĝi de furiozaj elementoj tra pluvo kaj fulmoj al iu varma kaj sekura tranoktejo.
Unterwegs muss er allerdings zuweilen vor wütenden Elementen durch Regen und Blitze zu irgendeiner trockenen und sicheren Unterkunft fliehen.
Povas esti gastejo, kies fumanta tubo de kameno promesas al li varmigantan fajron.
[Es] kann ein Gasthof sein, dessen rauchender Schornstein (wörtlich: Rohr des Kamins) ihm ein wärmendes Feuer verspricht.
Kaj se tie la homoj demandas lin, kial li amas, vagi tra la lando,
Und wenn ihn dort die Leute fragen, warum er es liebt, durchs Land zu ziehen,
lia respondo estas simple la aserto: "Ĉial! Estas por mi la feliĉo!"
ist seine Antwort einfach die Behauptung: "Wegen allem! [Es] ist für mich das Glück!"
Sed al la dua demando, ĉu li konstante vivos tiel, li devas ridete konfesi:
Aber auf die zweite Frage hin, ob er ständig so leben wird, muss er mit einem Lächeln eingestehen:
"Almenaŭ tiel longe, kiel miaj ferioj kaj mia kapitalo permesas tion!"
"Zumindest so lange, wie mein Urlaub und meine Geldmittel das erlauben!"

<3.0>
Kontrolu vian kapablon kompreni
Kontrollieren Sie Ihre Fähigkeit zu verstehen

Ĉu vi en ĉapitro 2 la tuton komprenis?
Haben Sie in Kapitel 2 das Ganze verstanden?
Kontrolu tion mem, juĝante, kiuj el la malsupraj asertoj aŭ konsiloj estas pravaj kaj kiuj ne nepre pravaj.
Kontrollieren Sie das selbst, indem Sie beurteilen, welche von den untenstehenden Behauptungen oder Ratschlägen stimmen oder nicht unbedingt zutreffend sind.
En ĉiu grupo de tri asertoj aŭ konsiloj 0 ĝis 3 el ili estas pravaj.
In jeder Gruppe von 3 Behauptungen oder Ratschlägen können 0 bis 3 zutreffend sein.
Taksu ion sole tiam prava, se io en ĉapitro 2 klare pravigas tion, do nek supozu nek divenu.
Schätzen Sie etwas nur dann [als] zutreffend ein, wenn etwas in Kapitel 2 klar dazu berechtigt, weder vermuten noch raten Sie also.

Ekzemplo / Beispiel:
a) Migrado estis aktuala.
Wandern war [schon mal früher] modern.
Prave: "En nia tempo migrado denove iĝis aktuala."
Stimmt: "In unserer Zeit wurde Wandern erneut modern."
b) Kelkaj migrantoj tranoktas en junulargastejo.
Einige Wanderer übernachten in einer Jugendherberge.
Ebla supozo, ne nepre prava laŭ la teksto.
Mögliche Vermutung, nach dem Text nicht unbedingt zutreffend.
c) Multaj migrantoj ŝatas simplan vivon.
Viele Wanderer schätzen ein einfaches Leben.
Prave: "Nuntempaj migrantoj preferas ..."
Stimmt: "Heutige Wanderer ziehen vor ..."
Kaj nun vi:
Und nun Sie:

<3.1>
a) Al junulargastejo venas ĉefe pied-irantoj.
Zu einer Jugendherberge kommen hauptsächlich Fußgänger.
Malprave. / Stimmt nicht.

b) En junulargastejoj tranoktas ĉefe homoj, kiuj venas per aŭto aŭ trajno.
In einer Jugendherberge übernachten hauptsächlich Leute, die mit dem Auto oder Zug kommen.
Prave. / Stimmt.

c) Junulargastejoj estas ankoraŭ ege simplaj, ne kiel hoteloj.
Jugendherbergen sind noch äußerst einfach, nicht wie Hotels.
Malprave. / Stimmt nicht.

<3.2>
a) Nuntempaj migrantoj ŝatas kunporti laŭeble multajn aĵojn.
Heutige Wanderer mögen es, möglichst viele Sachen mitzunehmen
Malprave. / Stimmt nicht.

b) Ĉiu migronto devas mem eltrovi, kion oni kunportu.
Jeder Wanderer muss selbst herausfinden, was man mitnehmen soll.
Malprave: Oni trovas listojn en la Interreto kun rekomendoj.
Stimmt nicht: Man findet Listen im Internet mit Empfehlungen.

c) Listoj en la Interreto rekomendas, kio restu hejme.
Listen im Internet empfehlen, was zu Hause bleiben soll.
Malprave. La teksto parolas nur pri rekomendoj, kion oni kunportu.
Stimmt nicht. Der Text redet nur von Empfehlungen, was man mitnehmen soll.

<3.3>
a) Sufiĉas survoje surhavi du alternajn kostumojn.
Es reicht, unterwegs 2 sich abwechselnde (Wander)Garnituren zu tragen.
Prave. / Stimmt.

b) Unu estu la taga kostumo, la alia servu por la nokto.
Eines sei die Tagesgarnitur, das andere sei (= diene) für die Nacht.
Malprave. Oni portas ambaŭ dumtage, sed alterne.
Stimmt nicht. Man trägt beide am Tag, aber abwechselnd.

c) Ĉapelo ŝirmas kontraŭ pluvo kaj mantelo kontraŭ sunradioj.
Ein Hut schützt gegen den Regen und ein Mantel gegen die Sonnenstrahlen.
Malprave. La ĉapelo ŝirmu kontraŭ la suno kaj la mantelo kontraŭ la pluvo.
Stimmt nicht. Der Hut soll gegen die Sonne und der Mantel gegen den Regen schützen.

<3.4>
a) Survoje sandaloj kaj maldikaj ŝtrumpetoj havas maksimuman utilon, ĉar ili estas malpezaj.
Unterwegs sind Sandalen und dünne Socken von maximalem Nutzen, weil sie leicht sind.
Malprave. La teksto diras la kontraŭon (vidu la eblon b), kaj tute ne mencias ŝtrumpetojn.
Falsch. Der Text sagt das Gegenteil (siehe Option b) und erwähnt Socken gar nicht.
Hinweis:
Leichte Plastiksandalen taugen als Hausschuhe, sind aber nicht unverzichtbar.
Ihr Gewicht ist vernachlässigbar, aber sie sind in seltenen Fällen sehr nützlich:
Wenn man durch Wasser oder eine sumpfige Stelle laufen muss,
schützen sie den Fuß und sind anschließend (im Gegensatz zu klobigen Schuhen)
leicht durch Waschen zu säubern. Habe es selbst ausprobiert :-)

b) Oni devas porti fortajn ŝuojn kaj dikajn ŝtrumpojn.
Man muss feste Schuhe und dicke Strümpfe tragen.
Prave. La teksto rekomendas ilin por la vojo.
Richtig. Der Text empfiehlt sie für den Weg.

c) La ŝuoj tre taŭgas por foje tra-iri rivereton.
Die Schuhe taugen sehr, um gelegentlich einen Bach zu durchwaten.
Malprave. Por tio servu sandaloj el plasto.
Stimmt nicht. Dafür sollen Sandalen aus Plastik dienen.

<3.5>
a) Viro surhavu pantalonon kaj virino jupon, ĉar tio estas la kutimo.
Ein Mann soll eine Hose und eine Frau einen Rock tragen, denn das ist der Brauch.
Malprave. La teksto ne diras tion.
Stimmt nicht. Der Text sagt das nicht.

b) Se la kruroj ne estas kovritaj, tiam dornoj kaj aliaj pikiloj povas kaŭzi vundetojn.
Wenn die Unterschenkel nicht bedeckt sind, dann können Dornen und andere Stacheln kleine Wunden verursachen.
Prave. / Stimmt.

c) Tuko ĉirkaŭ la kolo tre utilas, se oni devas purigi sian nazon.
Ein Tuch um den Hals ist sehr nützlich, wenn man seine Nase putzen muss.
Malprave. La tuko ŝirmu kontraŭ polvo kaj ŝvito.
Stimmt nicht. Das Tuch soll vor Staub und Schweiß schützen.

<3.6>
a) Dormosako ne estas necesa, ĉar ĉiuvespere oni trovas liton kun litotukoj.
Ein Schlafsack ist nicht nötig, denn jeden Abend findet man ein Bett mit Betttüchern.
Malprave. La teksto ne diras tion.
Stimmt nicht. Der Text sagt das nicht.

b) La dormosako restu en la dorsosako por ne ĝeni dum irado.
Der Schlafsack bleibe im Rucksack, um nicht beim Gehen zu stören.
Malprave, la dormosako estu kiel rulo sur aŭ sub la dorsosako.
Stimmt nicht, der Schlafsack soll als Rolle auf oder unter dem Rucksack sein.

c) La dormosako pendu de la dorsosako aŭ antaŭe de la brusto.
Der Schlafsack hänge vom Rucksack oder vorne von der Brust herunter.
Malprave, vidu solvon b. / Stimmt nicht, siehe Lösung b.

<3.7>
a) Monujon oni portu en ekstera poŝo por ne malhelpi al ŝtelistoj.
Einen Geldbeutel soll man in einer Außentasche tragen, um Diebe nicht zu behindern.
Malprave. / Stimmt nicht.

b) Oni ne kunportu monon, ĉar ĉiuj homoj volonte helpas sen pago al vaganto en mizero.
Man soll kein Geld mitnehmen, denn alle Menschen helfen einem Herumtreiber in Not gern ohne Bezahlung.
Malprave. Kial ali-okaze rekomendo, kie estu monujo?
Falsch. Warum sonst eine Empfehlung, wo das Portemonnaie sein soll?

c) La monujo estas plej sekura sub la vestoj.
Der Geldbeutel ist unter der Kleidung am sichersten.
Prave. / Stimmt.

<3.8>
a) Ankaŭ en la naturo brosu viajn dentojn kaj kombu viajn harojn.
Auch in der Natur bürste deine Zähne und kämme dein Haar.
Prave. Kial ali-okaze oni kunportu broson kaj kombilon?
Richtig. Warum soll man sonst (Zahn)Bürste und Kamm mitnehmen?

b) Kiel ilo por purigi sin necesas lavopulvoro en vazo.
Als Hilfsmittel, um sich zu säubern, ist Waschpulver in einem Behälter notwendig.
Malprave. Lavopulvoro estas nur por purigi la vestojn.
Falsch. Waschpulver ist nur zum Wäschewaschen.
Por purigi sin oni bezonas sapon en vazo (ne fluantan!).
Um sich zu waschen, braucht man Seife in einem Behälter (nicht flüssige!).

c) Zorgu neniel pri via ekstero, ĉar tion la homoj atendas de vaganto.
Kümmere dich in keiner Weise um dein Äußeres, denn das erwarten die Menschen von einem Herumziehenden.
Malprave, vidu solvon a. / Falsch, siehe Lösung a.

<3.9>
a) Poŝ-telefono estas grava por teni la kontakton al la ĉiutaga vivo.
Ein Mobiltelefon ist wichtig, um den Kontakt zum Alltagsleben zu halten.
Malprave. Poŝ-telefono estu nur por esceptaj situacioj kiel akcidento.
Stimmt nicht. Ein Mobiltelefon soll nur für Ausnahmesituationen wie einen Unfall sein.

b) Paradizo ne konas poŝ-telefonon, tial uzu ĝin nur en granda embaraso.
Ein Paradies kennt kein Mobiltelefon, deshalb gebrauche es nur in großer Verlegenheit.
Prave. / Stimmt.

c) Restu atingebla per poŝ-telefono, ĉar ali-okaze vi tro mankos al via ĉefo.
Bleib durch ein Mobiltelefon erreichbar, denn sonst fehlst du deinem Chef zu sehr.
Malprave, vidu solvon a. / Falsch, siehe Lösung a.

<3.10>
a) Palpu herbojn por esplori, ĉu ili taŭgos kiel spicoj en simpla supo.
Befühle Pflanzen, um zu untersuchen, ob sie als Gewürz in einer einfachen Suppe taugen.
Prave. / Stimmt.
b) Trinku akvon el klaraj fontoj kaj duŝu vin en akvofalo.
Trinke Wasser aus klaren Quellen und dusche dich in einem Wasserfall.
Prave. / Stimmt.
c) Se tondras kaj venas pluvo kaj fulmoj, fuĝu ĝustatempe al sekura tranoktejo.
Wenn es donnert und Regen und Blitze kommen, fliehe rechtzeitig zu einer sicheren Unterkunft.
Prave. / Stimmt.

<4.0>
Ekzameno sur baza nivelo (B1) / Prüfung auf Basisniveau (B1):
Temo 9: Aĉeti varojn kaj uzi servojn
Thema 9: Einkaufen von Waren und Gebrauch von Dienstleistungen

Preparo por la baznivela ekzameno per plia dialogo:
Vorbereitung durch einen weiteren Dialog auf die Prüfung zum Basisniveau:

Lernu unue el la bluaj vortoj novajn, utilajn, kiuj ĝis nun estis nekonataj al vi.
Lernen Sie zuerst unter den blauen Wörtern neue, nützliche, die Ihnen bis jetzt unbekannt waren.

Poste kontrolu, ĉu vi intertempe kapablas traduki ĉiujn vortojn kaj esprimojn, kiuj staras inter krampoj, al Esperanto.
Kontrollieren Sie danach, ob Sie inzwischen in der Lage sind, alle Wörter und Ausdrücke, die zwischen Klammern stehen, ins Esperanto zu übersetzen.

Laste verku dialogon similan al la ekzempla per viaj personaj cirkonstancoj, tamen ankaŭ laŭvole fantaziaj.
Verfassen Sie zuletzt einen dem Beispieldialog ähnlichen mit Ihren persönlichen Verhältnissen, aber auch beliebig mit erfundenen.

<4.1>
Ekzamenanto:
Prüfer:
Bonan tagon! Mi estas profesorino Vera Varo. Ni ankoraŭ ne konas nin, ĉu?
Guten Tag! Ich bin Frau Professor Vera Varo. Wir kennen uns noch nicht, oder?

Mi ĝojas, ke ni ambaŭ estas fakuloj pri iu fako,
Ich freue mich, dass wir beide Fachleute in einem [bestimmmten] Fach sind,
sed ĉu via fako havas rilaton al nia temo "aĉetado"?
aber hat Ihr Fach eine Beziehung zu unserem Thema "Einkaufen"?

Tute ne, mi estas kuracisto kaj krome, kontraŭe al tio, kion diras mia nomo,
Überhaupt nicht, ich bin Arzt und außerdem, im Gegensatz zu dem, was mein Name sagt,
mi ankaŭ ne emas konsumi. Validas pli la malo.
ich konsumiere auch nicht gern. [Es] gilt eher das Gegenteil.
Kaj kiu estas via fako?
Und was ist Ihr Fach?

Mi estas profesoro de ĥemio, do same ne multe scias pri aĉetado, sole pri ĥemio de manĝaĵoj.
Ich bin Professor der Chemie, weiß also ebenfalls nicht viel über Einkaufen, nur über die Chemie von Speisen.
Sed ni jen havas lingvan ekzamenon en Esperanto, kaj mi simple devas intervjui vin,
Aber wir haben hier ja eine Sprachprüfung in Esperanto, und ich muss Sie einfach interviewen,
ni ne devas paroli pri la temo sur scienca nivelo.
wir müssen über das Thema nicht auf wissenschaftlichem Niveau reden.

Ne, mi edziniĝis antaŭ kvin jaroj
Nein, ich habe vor 5 Jahren geheiratet (wörtlich: bin Ehefrau geworden)
kaj vivas kun mia edzo kaj niaj du gefiloj en malnova domo kun du kaj duona etaĝoj.
und lebe mit meinem Ehemann und unseren zwei Kindern (Sohn und Tochter) in einem alten Haus mit 2 1/2 Stockwerken.

Bone. Kiu el vi ambaŭ kutime iras aĉeti?
Gut. Und wer von Ihnen beiden geht gewöhnlich einkaufen?

Tio dependas. Ni iom dividas la laboron inter ni.
Das hängt [davon]ab. Wir verteilen die Arbeit etwas unter uns.
Mi ne povas alkutimĝi, iri aĉeti aŭ butikumi, mi ja ne estas tre konsumema, kiel jam dirite.
Ich kann mich nicht [daran] gewöhnen, einkaufen zu gehen oder einen Einkaufsbummel machen, ich bin ja nicht sehr konsumfreudig wie schon gesagt.
Male, en kelkaj rilatoj mi eĉ kontraŭas altan konsumon.
Im Gegenteil, in mancher Hinsicht bin ich sogar gegen hohen Konsum.

Sed se vi tamen foje iras aĉeti, ĉu vi preferas ĉiovendejon al magazeno aŭ speciala butiko?
Aber wenn Sie doch mal einkaufen gehen, ziehen Sie ein Großkaufhaus einem Kaufhaus oder einem speziellen Laden vor?

En nia kvartalo ni ne havas ĉiovendejon.
In unserem Stadtviertel gibt es kein Großkaufhaus.
Sole se mi bezonas multajn kaj pezajn aĵojn,
Nur wenn ich viele und schwere Sachen benötige,
mi aŭtas al la komerca centro kaj aĉetas ĉion tie;
fahre ich mit dem Auto zum Geschäftszentrum und kaufe alles dort;
jam pro la komforto, povi facile parkumi sen antaŭaj kromvojoj dum la serĉo de parkumejo.
schon wegen des Komforts, leicht parken zu können, ohne vorherige Umwege auf der Suche nach einem Parkplatz.

Ĉu estas io, kio malplaĉas al vi en vendejo?
Gibt es etwas, was Ihnen in einem Laden missfällt?

Ĝenas min la troigoj fare de la varbado por trudi varojn al la klientoj.
[Es] stören mich die Übertreibungen durch die Werbung, um den Kunden Waren aufzudrängen.
Ankaŭ malplaĉas al mi, ke mi daŭre serĉadas ion,
Auch missfällt mir, dass ich dauernd nach etwas herumsuche,
ĉar la vendistoj ofte ŝanĝas la poziciojn de la varoj.
denn die Verkäufer ändern oft den Standplatz der Waren.
Ili esperas, ke tiam la klientoj trovas aĵojn, kiujn ili tute ne planis aĉeti,
Sie hoffen, dass die Kunden dann Sachen finden, die sie gar nicht geplant haben zu kaufen,
sed tiam, hazarde ekvidante ilin, tamen prenas.
dann aber, wenn sie diese zufällig erblicken, dennoch nehmen.

Ĉu vi ŝmiras buteron aŭ margarinon sur vian panon?
Streichen Sie Butter oder Margarine auf Ihr Brot?

Kiujn aliajn manĝaĵojn vi ofte surtabligas?
Welche anderen Speisen tischen Sie oft auf?

Kompreneble terpomojn, rizon aŭ nudelojn.
Natürlich Kartoffeln, Reis oder Nudeln.
Foje mi mem kuiras, mia specialaĵo estas rostita pasto el faruno, karotoj kaj fungoj,
Zuweilen koche ich selbst, meine Spezialität ist gerösteter Teig aus Mehl, Möhren und Pilzen,
sur kiun mi verŝas saŭcon kun kremo.
auf den ich eine Soße mit Sahne gieße.
Jam pro la sano mi provas, ĉiam aldoni legomon, el la regiono kaj laŭ la sezono,
Schon wegen der Gesundheit versuche ich, immer Gemüse hinzuzufügen, aus der Region und nach der Jahreszeit,
ekzemple en somero pizojn aŭ fazeolojn, verdan salaton kun oleo kaj maizo
zum Beispiel im Sommer Erbsen oder Bohnen, grünen Salat mit Speiseöl und Mais
kaj de tempo al tempo fiŝon, en vintro brasikon.
und von Zeit zu Zeit Fisch, im Winter Kohl.

<4.4>
Alispecaj varoj: Ĉu eblas aĉeti vestaĵojn en via kvartalo?
Waren anderer Art: Kann man Kleidungsstücke in Ihrem Viertel kaufen?

Nur bazajn: pantalonojn, ĉemizojn, ŝtrumpojn, kalsonojn kaj subĉemizojn.
Nur einfache: Hosen, Hemden, Strümpfe, Unterhosen und Unterhemden.
Sed jakojn, mantelojn, kostumojn kaj pli specialajn vestaĵojn vi trovas sole en la grandaj magazenoj.
Aber Jacken, Mäntel, Anzüge und speziellere Kleidungsstücke finden Sie nur in den großen Kaufhäusern.

Kaj kien vi iras por aĉeti aĵojn por mastrumado?
Und wohin gehen Sie, um Dinge für den Haushalt zu kaufen?

Ilin mi trovas en ĉiovendejo, kie ĉio estas havebla:
Die finde ich in einem Großkaufhaus, wo alles zu haben ist:
ne nur potoj, teleroj, tranĉiloj, forkoj, kuleroj,
nicht nur Töpfe, Teller, Messer, Gabeln, Löffel,
sed ankaŭ brosoj, viŝtukoj, lavopulvoro,
sonden auch Bürsten, Wischtücher, Waschpulver,
kaj eĉ saketoj por la polvosuĉilo, paperfiltriloj por la kafomaŝino kaj rubosakoj.
und sogar Säckchen für den Staubsauger, Papierfilter für die Kaffeemaschine und Abfallsäcke.

Vi estas okulfrapa purigemulino.
Sie sind eine offensichtliche "Putzbegeisterte".

Bone, prave. Ĉu en tiu komerca centro estas ankaŭ magazeno por mebloj?
Gut, richtig. Gibt es in diesem Einkaufszentrum auch ein Kaufhaus für Möbel?

Jes, eĉ kun ekspozicio de mebloj en diversaj stiloj.
Ja, sogar mit einer Ausstellung von Mouml;beln in verschiedenen Stilen.
Antaŭ nelonge ni tie aĉetis meblojn por nia gastoĉambro en la etaĝo sub la tegmento,
Vor kurzem aben wir dort Möbel für unser Gästezimmer in dem Stockwerk unterm Dach gekauft,
ĉefe ŝrankon, spegulon, tablon kun seĝo kaj liton kun matraco.
hauptsächlich einen Schrank, einen Spiegel, einen Tisch mit einem Stuhl und ein Bett mit einer Matratze.

Ĉu aĉet-kutimojn? Hm, eble nur principojn.
Kaufgewohnheiten? Hm, eventuell nur Prinzipien.
Kiel mi jam aludis, mi preferas varojn, kiuj venas el la regiono kaj ne el ekzotaj landoj.
Wie ich schon andeutete, ziehe ich Waren vor, die aus der Region stammen und nicht aus exotischen Ländern.
Ĉar mi ja ne estas konsumema, mi preparas antaŭ la aĉetado liston de la varoj
Weil ich ja nicht konsumfreudig bin, bereite ich vor dem Einkaufen eine Liste der Waren vor
kaj aĉetas nur tiujn, kiuj ni vere kaj tuj bezonas.
und kaufe nur diejenigen, die ich wirklich und sofort benötige.
Tial la reklamo de la vendemuloj en la magazenoj ne povas mislogi min.
Daher kann die Reklame der "Verkaufseifrigen" in den Kaufhäusern mich nicht verlocken.

Kaj laŭ kiu kriterio vi aĉetas donacojn?
Und nach welchem Kriterium kaufen Sie Geschenke?

Kio koncernas donacojn, mi preferas aĵojn, kiuj samtempe estas personaj kaj kiujn oni praktike povas utiligi.
Was Geschenke betrifft, ziehe ich Sachen vor, die gleichzeitig persönlich sind und die man praktisch nutzen kann.
Do ne io aktuala laŭ la modo, per aliaj vortoj: ne io belega superflua.
Also nicht irgendetwas momentan Modisches (wörtlich: irgendetwas Aktuelles nach der Mode), mit anderen Worten: nicht irgendetwas überflüssiges Superschönes.

<4.5>
Alia subtemo: Ĉu vi ankaŭ rilate servojn same ne estas konsumema?
Ein anderes Unterthema: Sind Sie auch in Bezug auf Dienstleistungen gleichermaßen nicht konsumfreudig?

Nun mi perdis la fadenon ...
Jetzt habe ich den Faden verloren ... (gleiche Redewendung wie im Deutschen)
Kiuj servoj?
Was für Dienstleistungen?
Ĉu ekzemple telefone mendi picon aŭ havi abonon de al-iro al la Interreto?
Zum Beispiel telefonisch eine Pizza bestellen oder ein Abonnement für einen Internetzugang haben?

Mi pli celas similajn al via lasta ekzemplo,
Ich ziele mehr auf Ihrem letzten Beispiel ähnliche ab,
krome publikajn servojn, de poŝt-oficejo aŭ banko.
außerdem auf öffentliche Dienstleistungen, von einem Postamt oder einer Bank.
Ĉu vi ekzemple ĝenerale atentas anoncojn kaj reklamon?
Beachten Sie zum Beispiel allgemein Anzeigen und Reklame?

Ho, mi komprenas. Mi jes havas al-iron al la Interreto, mi ne estas malmoderna.
Oh, ich verstehe. Ich habe durchaus Zugang zum Internet, ich bin ja nicht altmodisch.
Do, mi kutime korespondas per retmesaĝoj,
Also, ich korrespondeire gewöhnlich per Netzpost ("Netzmitteilungen"),
kaj tial mi bezonas la poŝton sole escept-okaze por leteroj, ekzemple por gratuli.
und deshalb brauche ich die Post nur ausnahmsweise für Briefe, zum Beispiel um zu gratulieren.
Sed varojn mi volas povi palpi. Mi ne aĉetas tapiŝon sole laŭ ties bildo.
Aber Waren will ich befühlen können. Ich kaufe keinen Teppich lediglich auf dessen Bild hin.
La anoncoj en la Interreto vere tre ĝenas, same kiel en televido,
Die Anzeigen im Internet stören wirklich sehr, genauso wie im Fernsehen,
sed mi kutimas, malatenti ilin.
aber ich bin gewohnt, sie zu ignorieren.
Nur la lokan reklamon, precipe pri nutraĵoj, mi trarigardas,
Nur die örtliche Reklame, vor allem zu Lebensmitteln, schaue ich durch,
ĉu oni pronas ion eksterordinare malmultekostan,
ob man irgendwas außergewöhnlich Billiges anbietet (wörtlich: vorschlägt),
kaj mi kolektas kuponojn, per kiuj oni povas ekde certa kvanto ricevi rabaton.
und ich sammele Gutscheine, mit denen man ab einer gewissen Menge Rabatt bekommen kann.
Kiu cendon ne profitas, tiu eŭron ne meritas.
Wer aus einem Cent keinen Nutzen zieht, der verdient keinen Euro.

Bele! Jes, tiu proverbo havas sencon. Kaj kion pri la servoj de bankoj?
Schön! Ja, dieses Sprichwort ergibt Sinn. Und was mit den Bankdienstleistungen?

Same mal-interesaj, ni ne havas multan monon por ŝpari,
Ebenfalls uninteressant, wir haben nicht viel Geld zum Sparen,
bonŝance aliflanke ankaŭ neniujn ŝuldojn.
zum Glück andererseits auch keine Schulden.
Ni mastrumas nian komunan bankokonton per-rete.
Wir verwalten unser gemeinsames Bankkonto mit dem Netz.
Al la banko mem mi iras sole por pagi aŭ preni kontantan monon,
Zur Bank selbst gehe ich nur, um Bargeld zu bezahlen oder zu holen,
neniam por ĝiri la pagon de fakturo kaj similan.
niemals, um die Zahlung einer Rechnung oder Ähnliches zu überweisen.

Sed se iu tondu vian hararon, vi devas tamen iri el la domo, ĉu ne? (ridas)
Aber wenn jemand Ihr Haar schneiden soll, müssen Sie dennoch aus dem Haus gehen, nicht wahr? (lacht)

(ridetas) Ne nepre!
(lächelt) Nicht unbedingt!
Mi devas konfesi, ke jam de kelkaj jaroj miajn harojn tondadas familiano,
Ich muss gestehen, dass schon seit etlichen Jahren ein Familienmitglied meine Haare zu schneiden pflegt,
kaj mi ankaŭ mem scias, per tondilo mallongigi la barbon de mia edzo aŭ la hararon de niaj infanoj.
und ich kann auch selbst mit der Schere den Bart meines Mannes kürzen oder die Haare unserer Kinder schneiden.

Mi komprenas. Ankaŭ en tiu kampo vi estas kontraŭkonsumemulo.
Ich verstehe. Auch auf diesem Gebiet sind Sie ein Antikonsumist.
Dankon pro tiu interesa superrigardo pri via ĉiutago.
Danke für diese interessante Übersucht über Ihren Alltag.

Ĝis revido, doktorino Konsumo, kaj ĉion bonan dum la cetera ekzameno.
Auf Wiedersehen, Frau Dr. Konsumo, und alles Gute bei der übrigen Prüfung.

<5.1> Enkonduko / Einleitung
Kiel en aliaj lingvoj la formo de certa atributo en Esperanto povas konsisti el pluraj vortoj aŭ el nur unu (kunmetita) vorto.
Wie in anderen Sprachen kann die Form eines bestimmten Attributs im Esperanto aus mehreren Wörtern oder nur aus einem (zusammengesetzten) Wort bestehen.
Tiel oni povas laŭ sia plaĉo (= laŭplaĉe) esprimi sin per diversa maniero (= diversmaniere) kaj elegante.
So kann man sich nach Gefallen auf verschiedene Weise und elegant ausdrücken.
La antaŭa frazo montras jam ekzemplojn.
Der vorhergehende Satz zeigt schon Beispiele.
Por kunmetita formo povas ekzisti pli ol unu plurvorta formo, kiu pli-malpli havas la saman signifon.
Zu einer zusammengesetzten Form kann es mehr als eine Mehrwort-Form geben, die mehr oder weniger dieselbe Bedeutung hat.

Atentigo: En la ceteraj tekstoj de tiu ĉi lernolibro ne ĉiuj kunmetitaj frazo-atributoj aperas en la vortaro.
Hinweis: In den übrigen Texten dieses Lehrbuchs erscheinen nicht alle zusammengesetzten Satzattribute im Wörterverzeichnis.
Se vi havas problemon, kompreni tiuspecan atributon, rigardu la tradukon.
Wenn Sie ein Problem haben, ein Attribut solcher Art zu verstehen, schauen Sie in die Übersetzung.

<5.2>
Serĉu nun pliajn ekzemplojn de ambaŭ specoj en la tekstoj de la ĉapitroj 2 kaj 4
Suchen Sie nun weitere Beispiele von beiden Arten in den Texten der Kapitel 2 und 4
kaj formu el ili tabelon, kiu montras maldekstre unuvortan atributon kaj dekstre formon pli-malpli samsignifan el pluraj vortoj.
und formen Sie aus Ihnen eine Tabelle, die links ein Ein-Wort-Attribut zeigt sowie rechts eine mehr oder minder gleichbedeutende Form aus mehreren Wörtern.

Die folgende Tabelle erhebt keinen Anspruch auf Vollständigkeit. Allgemein gebräuchliche Kurzformen sind durch Fettdruck gekennzeichnet.

<6.0>
Bodo Aktivema skribas leteron al sia Esperanto-amikino Maria Morena en Hispanujo
Bodo Aktivema schreibt einen Brief an seine Esperanto-Freundin Maria Morena in Spanien

Kompletigu la sekvan tekston aldonante mankantajn finaĵojn al la koncernaj vortformoj.
Vervollständigen Sie den folgenden Text, indem Sie fehlende Endungen an die betreffenden Wortformen anfügen.
Kiel kutime, ne ĉie, kie estas tri punktetoj, mankas vere io.
Wie gewöhnlich fehlt nicht überall, wo 3 Pünktchen sind, wirklich etwas.

<6.1>
Kara Maria, kiel vi fartas?
Liebe Maria, wie geht es dir?
Kore mi dankas al vi pro via lasta letero.
Herzlich danke ich dir für deinen letzten Brief.
Mi tre bedaŭras, ke vi ne ricevis tujan respondon de mi, kaj petas vian pardonon.
Ich bedaure sehr, dass du keine sofortige Antwort von mir bekommen hast, und bitte dich um Entschuldigung (wörtlich: erbitte deine Vergebung).
Sed lastatempe tro multaj taskoj okupis min.
Aber zu viele Aufgaben haben mich in letzter Zeit beschäftigt.
La kalendaro rimarkigis min, ke morgaŭ estos via naskiĝ-tago.
Der Kalender machte mich darauf aufmerksam, dass morgen dein Geburtstag ist.
Tial mi precipe volas hodiaŭ kore gratuli al vi.
Daher will ich vor allem dir heute herzlich gratulieren.
Espereble vi havos agrablan feston!
Hoffentlich hast du / habt ihr ein angenehmes Fest!

<6.2>
Nun mi skribas al vi el malsanulejo, ĉar lastan merkredon mi havis akcidenton.
Jetzt schreibe ich dir aus einem Krankenhaus, denn letzten Mittwoch hatte ich einen Unfall.
Ŝoforo de retroveturanta aŭto pretervidis min, puŝis kontraŭ mian biciklon
Ein (Berufs)Fahrer eines rückwärts fahrenden Autos übersah mich, stieß gegen mein Fahrrad
kaj ĵetis min sur la pintajn ŝtonojn apud la biciklo-vojo, tiel ke mia dekstra brako rompiĝis.
und schleuderte mich auf die spitzen Steine neben dem Fahrradweg, so dass ich mir den rechten Arm brach (wörtlich: mein rechter Arm zerbrach).
Estis tamen glata rompo.
Es war allerdings ein glatter Bruch.
Mi falis ankaŭ sur la kapon, bonŝance sen difekti la dentaron.
Ich fiel auch auf den Kopf, zum Glück, ohne das Gebiss zu beschädigen.
Sed mia lango sangis, kaj mi ekhavis fendon en vango.
Aber meine Zunge blutete, und ich bekam einen Riss in einer Backe.
Mi perdis sufiĉe da sango el kelkaj lezitaj vejnoj kaj ege ploris pro la ŝoko.
Ich verlor ziemlich viel Blut aus einigen verletzten Adern und weinte wegen des Schocks heftig.
Kun parte ŝiritaj vestoj mi rampis kelkajn minutojn sur la tero,
Mit teilweise zerrissener Kleidung kroch ich einige Minuten auf dem Boden,
ĝis kiam pasanto helpis min ekstari.
bis Passanten mir halfen aufzustehen.
Ambulanco venis, kaj la ambulancistoj transportis min al la malsanulejo en la urbocentro, kie oni prizorgis min.
Ein Krankenwagen kam, und die Sanitäter transportierten mich zum Krankenhaus im Stadtzentrum, wo man mich versorgte.
Ĉar mi sangis ankaŭ el la oreloj, la kuracistoj prave supozis,
Weil ich auch aus den Ohren blutete, vermuteten die Ärzte zu Recht,
ke mi suferis ankaŭ internan lezon de la kapo,
dass ich auch eine innere Kopfverletzung erlitten hatte,
sed montriĝis, ke la kasko, kiun mi ĉiam portas, malhelpis la plej malbonan.
aber es zeigte sich, dass der Helm, den ich immer trage, das Schlimmste verhindert hatte.
La kuracistoj kunkudris la vundon en mia vango, sed ne necesis operacio.
Die Ärzte nähten die Wunde in meiner Wange zusammen, aber eine Operation war nicht erforderlich.

<6.3>
Intertempe mia menso trankviliĝis, sed mi ankoraŭ ricevas pilolojn kontraŭ la akraj doloroj en la ostoj de mia brako.
Inzwischen hat sich mein Geist beruhigt, aber ich bekomme noch Pillen gegen die heftigen Schmerzen in den Knochen meines Arms.
Tiun tute kovras gipso, sed bonŝance mi estas maldekstra-manulo
Den bedeckt gänzlich Gips, aber zum Glück bin ich Linkshänder
kaj tial senprobleme kapablas skribi al vi.
und deshalb problemlos in der Lage, dir zu schreiben.
Kiom kvieta ĉiutago, kiam oni havas devigan ferion, rigardante tra la fenestro!
Was für ein ruhiger Alltag, wenn man Zwangsfeiertag hat und zum Fenster hinausschaut!
Ekstere ŝvebas printempo en la aero; la tagoj estas pli longe helaj, kaj la naturo vekiĝas.
Draußen liegt (wörtlich: schwebt) Frühling in der Luft; die Tage sind länger hell, und die Natur erwacht.
La ĉirkaŭaj arboj ekhavas foliojn, la suno brilas, kaj la birdoj preparas nestojn.
Die umgebenden Bäume bekommen Blätter, die Sonne scheint, und die Vögel bereiten Nester vor.
Kelkaj insektoj flugas ĉirkaŭ la unuaj floroj en la ĝardeno.
Einige Insekten fliegen um die ersten Blumen im Garten.
Ĉie io ekvivas, kreskas, floras.
Überall beginnt etwas zu leben, wächst, blüht.
Sed mi rajtas nur rigardi ĉion tra la fenestro!
Aber ich darf alles nur durch das Fenster betrachten!

<6.4>
Nu, mi ne volas plendi. Oni tre bone flegas min tie ĉi; eĉ la pastro de la malsanulejo vizitis min.
Nun, ich will mich nicht beklagen. Man pflegt mich hier sehr gut; sogar der Pfarrer des Krankenhauses hat mich besucht.
Nur la doloroj regule memorigas min pri la akcidento.
Nur die Schmerzen erinnern mich regelmäßig an den Unfall.
La ŝoforo kompreneble estas kulpa, kaj lia asekuro jam sendis konfirmon al mi, ke ili pagos la domaĝon:
Der (Berufs)Fahrer ist natürlich schuld, und seine Versicherung hat mir schon eine Bestätigung geschickt, dass sie den Schaden bezahlen:
do ĉion, kion mi ŝuldos al la medicina servo, kaj miajn proprajn elspezojn, tio estas ja justa.
also alles, was ich dem medizinischen Dienst schulden werde, und meine eigenen Ausgaben, das ist ja gerecht.
Policisto punis la ŝoforon jam ĉeloke.
Ein Polizist hat den Fahrer schon an Ort und Stelle bestraft.
Ne miskomprenu min:
Versteh mich nicht falsch:
Ĝenerale post ia akcidento oni devas esti kontenta,
Allgemein muss man nach jedwedem Unfall zufrieden sein,
ke oni ne rompis gambon kaj ne eĉ mortis.
dass man sich nicht ein Bein gebrochen hat und nicht sogar gestorben ist.

<6.5>
Ho, tio certe ne estis gaja raporto de mi, pardonu!
Oh, das war sicher kein fröhlicher Bericht von mir, entschuldige!
Sed oni ĉiam sentas sin devigata, komuniki tion, kio onin aktuale premas.
Aber man fühlt sich immer gezwungen, das mitzuteilen, was einen aktuell bedrückt.
Ĝis baldaŭa reskribo post mia kompleta resaniĝo,
Bis zu einem baldigen erneuten Schreiben nach meiner vollständigen Genesung,
kun amikaj salutoj,
mit Freundesgrüßen,
Bodo

<7.0>
Maria Morena respondas al la letero de Bodo Aktivema
Maria Morena antwortet auf den Brief von Bodo Aktivema

Kreu la respondon el la sekvaj radikoj kaj vortkomencoj.
Bilden Sie die Antwort aus den folgenden Wurzeln und Wortanfängen.

<7.1>
Saluton, Bodo!
Grüß dich, Bodo!
Kiam via letero venis, mi tre ĝojis, ĉar mi jam longe atendis iun vivosignon de vi.
Als dein Brief kam, habe ich mich sehr gefreut, weil ich schon lange irgendein Lebenszeichen von dir erwartet hatte.
Legante vian leteron, mi tamen ektimis: kiaj novaĵoj!
Beim Lesen deines Briefes habe ich mich allerdings erschreckt: Was für Neuigkeiten!
Eksciinte, ke vi intertempe jam iom rebonfartas, mi trankviliĝis.
Nachdem ich erfuhr, dass es dir inzwischen schon wieder etwas gutgeht, habe ich mich beruhigt.
Sed mi bedaŭras vin pro la doloroj en la ostoj de via brako.
Aber ich bedaure dich wegen der Schmerzen in deinen Armknochen.

<7.2>
Dankon pro viaj gratuloj okaze de mia naskiĝ-tago.
Danke für deine Glückwünsche anlässlich meines Geburtstags.
Mi havis tre agrablan feston kun multaj amikoj.
Ich hatte ein sehr angenehmes Fest mit vielen Freunden.
Ni estis tre gajaj, kaj imagu:
Wir waren sehr fröhlich, und stell dir vor:
Kiam ni estis festantaj, venis la informo, ke mia pli aĝa fratino naskis infanon.
als wir am Feiern waren, kam die Nachricht, dass meine ältere Schwester ein Kind geboren hat.
Post tri knaboj fine la atendita filino! Vi povas imagi la kriojn de ĝojo!
Nach drei Jungen endlich die erwartete Tochter! Du kannst dir die Freudenschreie vorstellen!
Mi ŝercis: „Trifoje mi estis jam onklo, kaj ĉi-foje, je la kvara provo, fine onklino!“
Ich scherzte: "Drei Mal war ich jetzt schon Onkel, und diesmal, beim vierten Versuch, endlich Tante!"
Vi scias ja, ke mi estas sufiĉe ŝercema.
Du weißt ja, dass ich ziemlich gern Witze mache (wörtlich: scherzfreudig bin).

<7.3>
Sed mi revenu al via akcidento!
Aber ich sollte auf deinen Unfall zurückkommen!
Ĉu ankaŭ en via urbo la aŭtostirantoj estas malatentaj?
Sind auch in deiner/eurer Stadt die Autofahrer unvorsichtig?
Ĉe ni bedaŭrinde jes. Okazas plendinde multaj akcidentoj,
Bei uns leider ja. Es passieren beklagenswert viele Unfälle,
ĉar kelkaj aŭtostirantoj vere estas fiaj.
denn einige PKW-Fahrer sind wirklich übel.
Kaj ve, se ili ne asekuris sian aŭton!
Und oje, wenn sie ihr Auto nicht versichert haben!
Tial mi preferas, veturi per metroo.
Deshalb ziehe ich es vor, mit [der] U-Bahn zu fahren.
Kaj ĉu via biciklo estas tute rompita?
Und ist dein Fahrrad völlig kaputt?
Ĉu indas, refunkciigi ĝin aŭ ĉu vi devas aĉeti novan?
Lohnt es, es wieder in Gang zu bringen, oder musst du ein neues kaufen?

<7.4>
Ĝis nun mi neniam estis en malsanulejo.
Bislang war ich niemals in einem Krankenhaus.
Ĉu la kuracistoj bone zorgis pri vi?
Haben die Ärzte gut für dich gesorgt?
Ĉu tre doloris, kiam ili surmetis la gipson ĉirkaŭ via brako?
Tat es sehr weh, als sie den Gips auf deinen Arm gemacht haben?
Iam iu malatenta hundaĉo ŝancelis min, tiel ke mi falis, sed rompis nur unu fingron.
Einmal hat mich ein unachtsamer Köter ins Schwanken gebracht, so dass ich hinfiel, aber mir nur einen Finger gebrochen habe.
Ĝi eĉ ne sangis, tamen estis jam tro por mi,
Er hat nicht einmal geblutet, aber es war schon zu viel für mich,
ĉar mi neniom eltenas.
denn ich halte nichts aus.

<7.5>
Ho, vi do estas maldekstra-manulo!
Oh, du bist also Linkshänder?
Ĉu vi en la lernejo, lernante skribi, havis problemon?
Hattest du in der Schule beim Schreibenlernen Schwierigkeiten?
Ĉu viaj instruistoj premis vin, ŝanĝi la manon dum skribado?
Haben dich deine Lehrer bedrängt, die Hand beim Schreiben zu wechseln?
En nia socio longe estis diskuto, ĉu tio indas, aŭ ĉu oni pli bone toleru tion.
In unserer Gesellschaft gab es lange eine Diskussion,
ob das lohnt, oder ob man das lieber tolerieren sollte.

Dum la tempo de la geavoj, t.e. miaj paĉjo kaj panjo,
Zu Zeiten der Großeltern, das sind mein Papa und meine Mama,
oni ne facile toleris ion, oni estis ĝenerale ankoraŭ sufiĉe maltolerema.
hat man nicht leicht etwas toleriert, man war allgemein noch ziemlich intolerant.
Ho, nun mi komencas vere babili.
Oh, jetzt fange ich an, wirklich zu schwatzen.

<7.6>
Ĉu maljam nun estas printempo ĉe vi?
Ist jetzt erst Frühling bei euch?
Nu, ĉe ni jam de longe!
Nun, bei uns schon seit langem.
El tio oni vidas, ke mi estas hejme en la sudo kaj vi en la nordo de Eŭropo.
Daraus sieht man, dass ich im Süden zu Hause bin und du im Norden von Europa.

Ĉi tie la floroj estas jam sufiĉe kreskintaj,
Hier sind die Blumen schon ziemlich gewachsen,
la hirundoj reestas kaj nestas.
die Schwalben sind zurück und nisten.
La unuaj ekde pluraj semajnoj manĝigas sian idaron.
Die ersten füttern seit mehreren Wochen ihre Brut.
La suno brilas la tutan tagon,
Die Sonne strahlt den ganzen Tag,
kaj ni ĝojas, ke en nia ĝardeno estas spaco por pluraj palmoj.
und wir freuen uns, dass in unserem Garten Platz für mehrere Palmen ist.
Sub ilia folioj ne estas tiom varmege!
Unter ihren Blättern ist es nicht so furchtbar heiß!

<7.7>
Meze en tia vivo oni ne emas pensi pri la morto,
Mitten in einem solchen Leben neigt man nicht dazu, über den Tod nachzudenken,
sed akcidento kiel via povus ja okazi ĉiutage al ĉiu.
aber ein Unfall wie deiner könnte ja jeden Tag jedem passieren.
Ĉu vi eble en la somero venos ferii kun mia familio?
Kommst du vielleicht im Sommer, um mit meiner Familie Ferien zu machen?
Kiel fraŭlo vi devus ja havi tempon, ĉu ne?
Als Junggeselle müsstest du ja Zeit haben, nicht wahr?
Tio estus vere bonega!
Das wäre wirklich toll!
Mi esperas, ke vi baldaŭ estos resaniĝinta, kaj preĝos por tio al Dio.
Ich hoffe, dass du bald wieder genesen bist, und werde dafür zu Gott beten.

Tre korajn salutojn de via Esperanto-amikino
Ganz herzliche Grüße von deiner Esperanto-Freundin
Maria

Aldonaĵo: Karlo same kore salutas vin, ĝojus, se vi venus, kaj deziras "Bonan resaniĝon".
Zusatz: Karlo grüßt dich gleichfalls herzlich. würde sich freuen, wenn du kämst, und wünscht "Gute Besserung" (wörtlich: Gute Genesung = Wiedergesundwerdung).

<8.0>
Ripeto: Ekzercoj, transformi frazojn el la aktivo al la pasivo
Wiederholung: Übungen, Sätze aus dem Aktiv ins Passiv umzuformen

<8.1> Enkonduko / Einleitung
Esperanto havas la voĉojn aktivo kaj pasivo, sed la pasivo aperas nur en la participoj.
Esperanto hat die Genus-verbi-Arten Aktiv und Passiv, aber das Passiv erscheint nur in den Partizipien.
En Esperanto participoj estas adjektivoj, kiuj konsistas el radiko signifanta agon kaj el speciala sufikso, nome unu el la
Im Esperanto sind die Partizipien Adjektive, welche aus einer Wortwurzel, die eine Tätigkeit bedeutet, und aus einem speziellen Suffix besteht, nämlich einem von
3 aktivaj: -ant- (prezenco), -int- (preterito), -ont- (futuro)
3 des Aktivs: -ant- (Präsens), -int- (Präteritum), -ont- (Futur)
kaj / und
3 pasivaj: -at- (prezenco), -it- (preterito), -ot- (futuro).
3 des Passivs: -at- (Präsens), -it- (Präteritum), -ot- (Futur)

Do, -a- / -i- / -o-, same kiel en -as / -is / -os de la verbformoj,
-a- / -i- / -o- beziehen sich also genau wie in -as / -is / -os der Verbformen
ankaŭ en la participoj rilatas al la nuntempo / pasinta tempo / venonta tempo.
auch in den Partizipien auf die Gegenwart / Vergangenheit / Zukunft.

Tamen oni ne forgesu, ke participoj antaŭ ĉio estas adjektivoj.
Dennoch vergesse man nicht, dass die Partizipien vor allem Adjektive sind.

Krome la participoj de la aktivo ĉefe indikas agon,
Außerdem zeigen die Partizipien des Aktivs hauptsächlich eine Aktion an,
dum tiuj de la pasivo ĉefe indikas staton.
während die des Passivs hauptsächlich einen Zustand anzeigen.

Tial en la aktivo la participoj kun -ant- estas pli oftaj ol tiuj kun -int-,
Deshalb sind im Aktiv die Partizipien mit -ant- häufiger als die mit -int-,
dum en la pasivo tio estas inversa:
während das im Passiv umgekehrt ist:
formoj kun -it- estas pli oftaj ol iuj kun -at-.
Formen mit -it- sind häufiger als welche mit -at-.

La participoj kun -it- foje indikas staton sen antaŭa ago, kiun esprimas la radiko:
Die Partizipien mit -it- zeigen gelegentlich einen Zustand ohne vorherige Aktion an, die die Wortwurzel ausdrückt:
"fermitan (= apartan) rondon" neniu fermis antaŭe.
eine "geschlossene (= gesonderte) Runde" hat niemand vorher geschlossen.

<8.2> Bona stilo / Guter Stil
Atentigo rilate bonan stilon / Hinweis in Bezug auf einen guten Stil:

Evitu participojn kiel parton de la predikato kun "estas/is/os/u" (t.n. "kunmetita verbformo").
Vermeiden Sie Partizipien als Teil eines Prädikats mit estas/is/os/u (sog. "zusammengesetzte Verbformen").

Se participo ne nepras, uzu prefere la pli simplajn verbformojn -as, -is kaj -os.
Wenn ein Partizip nicht unbedingt notwendig ist, gebrauchen Sie vorzugsweise die Verbformen -as, -is und -os.

La sekvantaj frazoj do ne estas ekzemplodone bonaj,
Die folgenden Sätze sind also nicht beispielhaft gut,
sed ili montru la (teorian) uzon de pasivaj participoj.
sie sollen aber den (theoretischen) Gebrauch passivischer Partizipien zeigen.

Maldekstre staras senparticipa frazo. Laŭ ties signifo kompletigu la dekstran frazoformon per pasiva participo.
Links steht ein partiziploser Satz. Vervollständigen Sie nach dessen Bedeutung die rechte Satzform durch ein passivisches Partizip.

(Die passivische Form der Lösung entspricht nicht immer formal genau der aktivischen Form; es wurde nur derselbe Inhalt verlangt, was bei zweideutiger Formulierung im Aktiv auch nicht zu einem eindeutigen Ergebnis im Passiv führen kann.)

<8.3>
Aŭto ĵetis biciklon sur la teron. =>
Ein Auto schleuderte ein Fahrrad zu Boden. =>

<8.4>
Post la prezento la firmao dungis la programiston. =>
Nach der Vorstellung stellte die Firma den Programmierer ein. =>

<8.5>
La policano certe demandos vin. =>
Der Polizist wird dich sicherlich befragen. =>

<8.7>
La banko jam ŝlosis sian pordon. =>
Die Bank hat/hatte ihre Tür schon verschlossen. =>

<8.9>
La soldatoj venkis la malamikojn. =>
Die Soldaten besiegten die Feinde. =>

<8.10>
La ŝuldanto pagos siajn ŝuldojn ĝis morgaŭ. =>
Der Schuldner wird seine Schulden bis morgen bezahlen. =>

<8.11>
La infano ĵetis la pilkon al la plafono. =>
Das Kind warf den Ball zur Decke. =>

<8.12>
Nenial premu onin troaj zorgoj. =>
Aus keinem Grund sollen einen übermäßige Sorgen drücken. =>

<8.13>
Konata tekniko, ne forgesi ion, estas fadeno, kiun oni volvis ĉirkaŭ la etfingro(n). /
Eine bekannte Technik, etwas nicht zu vergessen, ist ein Faden, den man um den kleinen Finger (herum)gewickelt hat. =>

Hinweis:
"ĉirkaŭ la etfingron" ist die seltenere (dynamische) Ausdrucksweise; sie betont die Handlung vor dem Zustand; dann wäre als Prädikat auch die Form "estis volvata" angebrachter.

<8.14> En Esperanto oni povas uzi la interpunkcion relative libere, sed devas atente diferencigi la prononcon de la konsonantoj "ĵ", "ĝ" kaj "ĉ". /
Im Esperanto kann man die Zeichensetzung relativ frei handhaben, muss aber sorgfältig die Aussprache der Konsonanten "ĵ", "ĝ" kaj "ĉ" unterscheiden. =>

En Esperanto la interpunkcio povas esti uzata relative libere, sed la prononco de la konsonantoj "ĵ", "ĝ" kaj "ĉ" devas esti atente diferencigata. (ripetata ago) /
Im Esperanto kann die Zeichensetzung relativ frei gehandhabt werden, aber die Aussprache der Konsonanten "ĵ", "ĝ" kaj "ĉ" muss sorgfältig unterschieden werden. (wiederholte Aktion)

(1) Kiujn el la supraj frazoj oni pli elegante esprimas en la aktiva formo?
Welche von den obigen Sätzen drückt man eleganter in der Aktiv-Form aus?

Auch wenn manches Geschmacksache ist, so sind in den obigen Beispielen fast ausschließlich die aktiven Versionen eleganter. Das liegt auch daran, dass überwiegend "Aktionen", hier: Vorgänge, Tätigkeiten geschildert werden. (Deshalb überwiegen hier auch die Partizipien auf -at-.) Höchstens Sätze, bei den der "Täter" (Agens) keine Rolle spielt (Subjekt: oni 'man') kommen für eine elegantere passivische Form in Frage, hier (8.2), (8.4) und (8.13), aber nicht (8.6) und (8.14).

(2) En kiuj duaj frazoj, kaj la ata-, kaj la ita-formo de la pasiva participo povas per diversa signifo pravigataj?
In welchen zweiten Sätzen können sowohl die ata- als auch die ita-Form des passivischen Partizips durch eine verschiedene Bedeutung begründet werden?

In folgenden Sätzen kann auch das ita-Partizip stehen:
(8.1) - (8.4), (8.6), (8.7), (8.9)
In jedem Fall lautet die Begründung, dass ein Zeitpunkt nach der Tätigkeit (Zustand nach Aktion) betrachtet wird. Näheres dazu in der Grammatik. Der Lernende merke sich, dass er meistens beide Formen verwenden kann, ohne einen Fehler zu machen. Lediglich bei länger andauernden, zeitlich unbestimmten oder wiederholten Handlungen liegt es besonders nahe, den Zeitpunkt des Vorgangs zu betrachten und -at- zu verwenden.

<9.0>
Ekzameno sur baza nivelo (B1) / Prüfung auf Basisniveau (B1):
Temo 10: Manĝado / Thema 10: Essen

Preparo por la baznivela ekzameno per plia dialogo en la kutimaj ŝtupoj:
Vorbereitung durch einen weiteren Dialog auf die Prüfung zum Basisniveau in den gewohnten Stufen:
Lernu unue la nekonatajn bluajn vortojn.
Lernen Sie zuerst die unbekannten blauen Wörter.
Poste traduku la vortojn kaj esprimojn inter krampoj al Esperanto.
Übersetzen Sie danach die Wörter und Ausdrücke zwischen Klammern ins Esperanto.
Lasta ŝtupo: Verku dialogon similan al la ekzempla per viaj personaj cirkonstancoj,
Letzte Stufe: Verfassen Sie einen dem Beispieldialog ähnlichen mit Ihren persönlichen Verhältnissen.
En la reala ekzameno vi tamen ne estas devigata, malkaŝi negativajn aspektojn aŭ viajn sanktajn sekretojn,
Im wirklichen Examen sind Sie aber nicht gezwungen, negative Aspekte oder ihre heiligen Geheimnisse zu verraten,
sed rajtas sen honto mensogi tutan romanon.
sondern dürfen ohne Scham einen ganzen Roman [zusammen]lügen.

Ne tiom grave, la ĉefa afero estas, ke vi scias interparoli en Esperanto.
Nicht so wichtig, die Hauptsache ist, dass Sie sich auf Esperanto unterhalten können. >

<9.2>
Do, ni komencu per la praktiko de manĝado.
Also, lassen Sie uns mit der Praxis des Essens beginnen.
Ĉu vi plej ofte manĝas hejme aŭ en ekstera manĝejo?
Essen Sie meistens zu Hause oder (in einem) auswärts (gelegenen Essgebäude)?

Vidu, mi estas la tipo de memstara fraŭlo,
Sehen Sie, ich bin der Typ des selbständigen Junggesellen,
sed kuiri ne tiom laŭ mia plaĉo.
aber Kochen gefällt ist so sehr mein Ding (wörtlich: nicht so sehr nach meinem Gefallen).
Dum labortagoj mi iradas al la kantino de mia firmao,
An Arbeitstagen pflege ich zur Kantine meiner Firma zu gehen,
semajnfine mi ofte iras ien por manĝi, ekzemple al restoracio,
am Wochenende gehe ich oft irgendwohin zum Essen, zum Beispiel in ein Restaurant,
kaj ankaŭ en trajno por mi la plej utila vagono estas la manĝovagono.
und auch in einem Zug ist für mich der nützlichste Wagen der Speisewagen.

Ĝi estu pura kaj ne tro multekosta.
Es soll sauber und nicht zu teuer sein.
Kvanton mi preferas al kvalito, mi ja volas iĝi sata.
Menge ziehe ich der Qualität vor, ich will ja satt werden.
Kutime mi rezervas sidlokon kaj mendas menuon laŭ la taga karto.
Gewöhnlich reserviere ich einen Sitzplatz und bestelle ein Gericht gemäß der Tageskarte.

Laŭ la kutimoj en Germanujo mia ĉefa manĝo okazas tagmeze.
Gemäß den Gewohnheiten in Deutschland ist meine Hauptmahlzeit am Mittag.
Vespere mi ne havas varman manĝon,
Abends habe ich keine warme Mahlzeit,
sed mi vespermanĝas diversajn specojn de pano, ŝinkon, fromaĝon kaj ovojn.
aber ich esse verschiedene Brotsorten, Schinken, Käse und Eier zu Abend.

Tute ne mizera. Luksa estas eble ioma tro-igo,
Überhaupt nicht armselig, luxuriös ist vielleicht etwas übertrieben
(wörtlich: eine irgendwiegroße Übertreibung),
sed riĉa estas mia matenmanĝo certe jes,
aber reichhaltig ist mein Frühstück sicherlich wohl,
ĉar mi preparas ĝin por mi kun granda zorgo.
denn ich bereite es für mich mit großer Sorgfalt.
Per riĉa matenmanĝo komenciĝas bona tago.
Mit einem reichhaltigen Frühstück beginnt ein guter Tag.

Kaj la nazo kunmanĝas per bon-odoro ...
Und die Nase isst mit dem Duft mit ...
Vi estas preskaŭa filozofo de manĝado.
Sie sind etwas wie ein Philosoph (wörtlich: ein "Beinahe-Philosoph") des Essens.
Ĉu mi rajtas ekscii detalojn de via aranĝado?
Darf ich Einzelheiten Ihres Arrangierens erfahren?

Volonte. Dekstre de la telero kuŝas tranĉilo, maldekstre forko.
Gern. Rechts vom Teller liegt ein Messer, links eine Gabel.
Mi uzas apartajn kulerojn por marmelado, por mielo kaj por la lakto en la kafotaso.
Ich benutze eigene Löffel für Marmelade, für Honig und für die Milch in der Kaffeetasse.
Sur la tablo staras ujetoj kun salo, sukero, oleo kaj diversaj spicoj,
Auf dem Tisch stehen kleine Behälter mit Salz, Zucker, Öl und diversen Gewürzen,
korbo kun pano kaj ofte muslio el pecetoj de greno kaj fruktoj.
ein Korb mit Brot und oft Müsli aus Getreide- und Früchtestückchen.
Krome mi ŝatas ovon, kiu estis precize kvar minutojn en bolanta akvo.
Außerdem mag ich ein Ei, das exakt 4 Minuten in kochendem Wasser war.

Rekomendinde! Foje mi preparas jenon por mi:
Empfehlenswert! Zuweilen bereite ich Folgendes für mich:
ovaĵon kun frititaj ŝinkopecoj, kolbasetoj ...
eine Eierspeise mit frittierten Schinkenstücken, Würstchen ...
Sole la fazeoloj ne logas min, ial superfluaj matene.
Nur die Bohnen locken mich nicht, [sind] aus irgendeinem Grunde morgens überflüssig.

Ba, mi konfesas, ke kuirado por mi estas perdo de tempo.
Ach was, ich gestehe, dass Kochen für mich Zeitverlust ist.
Nu, se necese, mi scias prepari rizon kaj nudelojn,
Nun, falls nötig, kann ich Reis und Nudeln zubereiten.
Principe mi scias ankaŭ, friti terpomojn
Im Prinzip weiß ich auch, wie man Kartoffeln frittiert.
Estas pli bone por la sano, kuiri terpomojn kun ŝelo,
[Es] ist besser für die Gesundheit, Kartoffeln mit Schale zu kochen,
sed poste senŝeligi ilin, tio estas aĉa.
aber sie danach zu schälen, das ist übel.
Tial mi preferas, aĉeti terpom-fritaĵojn ĉe iu budo,
Ich ziehe es deshalb vor, Pommes frites an irgendeiner Bude zu kaufen,
kaj saŭcojn ĉiu-okaze, tiujn mi certe fuŝus.
und Soßen auf jeden Fall, die würde ich sicher verpfuschen.
La kulmino de mia kuir-arto estas "krusteto", tipa por nia regiono.
Der Höhepunkt meiner Kochkunst ist "Krüstchen", typisch für unsere Gegend.

Volonte. Do, sur rostita pano-tranĉaĵo kuŝas dika viandopeco,
Gern. Also, auf einer gerösteten Brotscheibe liegt ein dickes Fleischstück;
sur tiu estas omleto kun hakitaj fungoj kaj tute supre granda rulo de ŝinko.
auf dem ist ein Omelett mit gehackten Pilzen und ganz oben eine große Rolle Schinken.

Ne, tion vi miskomprenis. Tio apartenas al mia plej ŝatata menuo en la dimanĉo,
Nein, das haben Sie missverstanden. Das gehört zu meinem am meisten geschätzten Menü am Sonntag,
kun fungosupo antaŭe kaj kun postmanĝaĵo, ekzemple salato el miksitaj fruktoj sur iom da glaciaĵo, poste.
mit Pilzsuppe davor und mit einem Nachtisch, zum Beispiel ein Salat aus gemischten Früchten auf etwas Eis, danach.
Sed kun kremo, mi petas.
Aber mit Sahne, bitte ich.

<10.0>
Formuloj kiel alparoli kaj subskribi en leteroj kaj retmesaĝoj
Formeln, wie [man] in Briefen und Netzmitteilungen ansprechen und unterschreiben [sollte]

Kvankam nuntempe precipe la juna generacio estas pli malformala en interhomaj kontaktoj,
Obwohl heutzutage vor allem die junge Generation in zwischenmenschlichen Kontakten zwangloser ist,
tamen estas ofte utile, scii, kiel konvene alparoli aliajn homojn, ne nur amikojn, en Esperanto;
ist es dennoch oft nützlich zu wissen, wie [man] andere Menschen, nicht nur Freunde, passend auf Esperanto anreden;
plie, kiel formuli subskribon en leteroj kaj retmesaĝoj.
ferner, wie [man] eine Unterschrift in Briefen und Netzmitteilungen formulieren [sollte].

Ekzemple, se vi scias la nomon, uzu la nomon en la alparolo por esti ĝentila,
Zum Beispiel: Wenn Sie den Namen wissen, verwenden Sie den Namen bei der Anrede, um höflich zu sein,
kaj ne alparolu homon, kiun vi ne persone konas, tuj per "amiko".
und sprechen Sie nicht einen Menschen, den Sie nicht persönlich kennen, sofort mit "Freund" an.

Sube sekvas listoj kun alparoloj, tekstoj kaj formuloj por subskriboj.
Unten folgt eine Liste mit Anreden, Texten und Formeln für Unterschriften.
Elektu po unu elementon el la tri listoj al konforma triopo.
Wählen Sie je 1 Element aus den 3 Listen zu einem passenden Tripel aus.

Kiuj alparoloj kun kiuj formuloj de subskribo konformas al kiuj ekzemplaj tekstoj?
Welche Anreden und welche Unterschriftsformeln passen zu welchen Texten?

(A3) Tre estimataj gesinjoroj!
Sehr geehrte (wörtlich: geachtete) Damen und Herren!

<10.2>
(T1) Tre formale al firmaoj, institucioj, asocioj, k.s.:
Sehr formal an Firmen, Institutionen, Vereinigungen, u.Ä.:

En nia nacia revuo mi legis,
In unserer landesweiten Fachzeitschrift las ich,
ke vi planas dungi helpanton por administri viajn klientojn.
dass Sie vorhaben, einen Helfer für die Verwaltung Ihrer Kunden einzustellen.
Mi pensas, ke mi estas por tiu tasko sperta kandidato,
Ich denke, dass ich ein erfahrener Kandidat für diese Aufgabe bin,
kaj ĝojus, rajti prezenti min.
und würde mich freuen, mich vorstellen zu dürfen.

<10.3>
(T2) Formale al persono pri aferoj ekster la Esperanto-movado
Formal an eine Person über Angelegenheiten außerhalb der Esperanto-Bewegung

Vian adreson mi trovis en la jarlibro de Universala Esperanto-Asocio.
Ihre Adresse fand ich im Jahrbuch des Welt-Esperantobundes.
Mi havas demandon pri via fako, nome lingviko.
Ich habe eine Frage zu Ihrem Fach, nämlich der Linguistik.
Ĉu vi instruas fremdan lingvon, kaj se jes:
Unterrichten Sie eine fremde Sprache, und wenn ja:
ĉu vi havas spertojn pri la diversaj ŝtupoj de la komunaj Eŭropaj ekzamenoj?
Haben Sie Erfahrungen mit den verschiedenen Stufen der gemeinsamen europäischen Prüfungen?
Mi estus danka, se ni povus interŝanĝi niajn ideojn pri tiu temo.
Ich wäre [Ihnen] dankbar, wenn wir unsere Ideen über dieses Thema austauschen könnten.
Atendante vian respondon,
In Erwartung Ihrer Antwort,

<10.4>
(T3) Formale al Esperantisto, kiun oni ne aŭ apenaŭ persone konas
Formal an einen Esperanto-Freund, den man nicht oder kaum kennt

Danke mi ricevis vian leteron.
Dankend erhielt ich Ihren Brief.
Vi estas tre bonvena en nia aranĝo,
Sie sind bei unserer Veranstaltung sehr willkommen,
kaj laŭ via peto mi rezervis unu-litan ĉambron por vi.
und gemäß Ihrem Wunsch habe ich ein 1-Bett-Zimmer für Sie reserviert.
Vi ne bezonas kunporti lit-tukojn kaj man-tukojn.
Sie brauchen keine Betttücher und Handtücher mitzubringen.
Pliajn detalojn vi legos en la informilo, kiun ni baldaŭ sendos al vi.
Weitere Einzelheiten werden Sie in unserem Informationsmaterial, dass wir Ihnen bald senden werden, lesen.
Por kotizi parte antaŭe, bv. ĝiri la minimuman sumon de tridek eŭroj.
Um die Gebühren teils im Voraus zu bezahlen, überweisen Sie bitte die Mindestsumme von 30 €.
Ni resendos tiun monon, se vi nuligos vian aliĝon du semajnojn antaŭ la aranĝo aŭ pli frue.
Wir senden dieses Geld zurück, wenn Sie Ihre Anmeldung zwei Wochen vor der Veranstaltung oder früher annulllieren.

<10.5>
(T4) Malpli formale al persono, kiun oni persone konas aŭ kun kiu oni jam certan tempon korespondas
Weniger formal an eine Person, die man persönlich kennt oder mit der man schon einige Zeit korrespondiert

Dankon pro via lasta respondo. Mi notis, ke via adreso ŝanĝiĝis,
Danke für Ihre letzte Antwort. Ich habe notiert, dass sich Ihre Adresse geändert hat,
kaj zorgos pri tio, ke nia scienca revuo estonte iros tien.
und werde dafür sorgen, dass unsere wissenschaftliche Zeitschrift künftig dorthin geht.
Vi proponas plian artikolon, kaj mi trovas la temon tute interesa.
Sie bieten einen weiteren Artikel an, und ich finde das Thema äußerst interessant.
Mi aŭdis ankaŭ la konsenton de aliaj kolegoj, ke viaj verkoj meritas aplaŭdon.
Ich habe auch von anderen Kollegen die Zustimmung gehört, dass Ihre Werke Beifall verdienen.
Do, mi invitas vin, bone kunlabori plu.
Also lade ich Sie ein, weiterhin gut zusammenzuarbeiten.

<10.6>
(T5) Iom formale al kolegoj, parencoj kaj ĝenerale al bonaj konatoj
Etwas formal an Kollegen, Verwandte und allgemein an gut Bekannte

Pardonu, ke mi ne pli frue respondis, ĉar mi estis malsana.
Entschuldige, dass ich nicht früher geantwortet habe, weil ich krank war.
Mi havis malvarmumon aŭ eĉ gripon kaj ne povis reagi al io ajn.
Ich hatte eine Erkältung oder sogar eine Grippe und konnte auf absolut nichts reagieren.
Ĉu vi venos sabaton? Vi povus ankaŭ tranokti ĉe ni, ne estos problemo.
Kommst du am Samstag? Du könntest auch bei uns übernachten, wird kein Problem sein.
Ĉiu-okaze ni revidos nin dum nia semajna sporta renkontiĝo, por komune kuri nian kutiman vojon.
Auf jeden Fall werden wir während unseres wöchentlichen Sporttreffens wiedersehen, um gemeinsam unseren üblichen Weg zu laufen.
Nur se la vetero estos tro malbona, mi devos rezigni, por ne denove malsaniĝi.
Nur wenn das Wetter zu schlecht ist, werde ich verzichten müssen, um nicht erneut krank zu werden.

<10.7>
(T6) Malformale al familianoj kaj bonaj amikoj
Ohne Formalien an Familienmitglieder und gute Freunde

Dankon pro via subteno en tiu afero, kiu vekis negativajn emociojn en mi.
Danke für deine Unterstützung in dieser Angelegenheit, die negative Emotionen in mir weckte.
Je mia granda bedaŭro la najbaroj do ne plenumis tion, kion ili promesis.
Zu meinem großen Bedauern haben also die Nachbarn nicht erfüllt, was sie versprochen haben.
Kvankam mi vere ne kulpas, mi estis iom malgaja pri tiu malsukceso.
Obwohl ich wirklich nicht schuld bin, war ich in Bezug auf diesen Misserfolg etwas geknickt
Bone, ke mi havas familion, kies juĝo pli gravas por mi ol tiu de tiaj idiotoj.
Gut, dass ich eine Familie habe, deren Urteil mir wichtiger ist als das von solchen Idioten.
Inter ni dirate, estus juste, tute fini la kontakton al tiaj aĉuloj.
Unter uns gesagt, wäre es gerecht, den Kontakt mit solchen widerlichen Typen gänzlich zu beenden.
Ni konas ja agrable multajn aliajn, kies fervoran apogon ni ĉiam spertis,
Wir kennen ja angenehm viele andere, deren begeisterte Unterstützung wir immer erfahren haben,
kaj tio ne nur dum festa bruo, sed ankaŭ por serioza kunlaboro.
und das nicht nur bei Festlärm, sondern auch bei ernsthafter Zusammenarbeit.

(S1) Kun samideanaj salutoj
Mit gleichgesinnten (wörtlich: Gesinnungsfreund-) Grüßen

(S3) Kun alte estimantaj salutoj / Kun alt-estimaj salutoj / Alt-estime
Mit hochachtungsvollen Grüßen / Hochachtungsvoll

(S6) Kun koraj salutoj / Ĝis (reskribo)
Mit herzlichen Grüßen / "Bis (auf Wiederschreiben)"

<10.9>
Post kiam vi solvis la taskon, rigardu la solvojn kaj komparu ilin kun viaj rezultoj.
Nachdem Sie die Aufgabe gelöst haben, schauen Sie sich die Lösungen an und vergleichen Sie sie mit Ihren Ergebnissen.

Lösungen:
Vielleicht haben Sie bemerkt, dass die Texte schon nach dem Grad der Formalheit absteigend geordnet waren. In der Lösung unten ist diese Reihenfolge beibehalten worden, aber es sind die passenden Anreden und Unterschriftsformeln hinzugefügt.

(T1)
Tre formale al firmaoj, institucioj, asocioj, k.s.:
Sehr formal an Firmen, Institutionen, Vereinigungen, u.Ä.:

(A3) Tre estimataj gesinjoroj!
Sehr geehrte (wörtlich: geachtete) Damen und Herren!

(T1) En nia nacia revuo mi legis,
In unserer landesweiten Fachzeitschrift las ich,
ke vi planas dungi helpanton por administri viajn klientojn.
dass Sie vorhaben, einen Helfer für die Verwaltung Ihrer Kunden einzustellen.
Mi pensas, ke mi estas por tiu tasko sperta kandidato,
Ich denke, dass ich ein erfahrener Kandidat für diese Aufgabe bin,
kaj ĝojus, rajti prezenti min.
und würde mich freuen, mich vorstellen zu dürfen.

(S3) Kun alte estimantaj salutoj / Kun alt-estimaj salutoj / Alt-estime
Mit hochachtungsvollen Grüßen / Hochachtungsvoll

(T2)
Formale al persono pri aferoj ekster la Esperanto-movado
Formal an eine Person über Angelegenheiten außerhalb der Esperanto-Bewegung

(T2) Vian adreson mi trovis en la jarlibro de Universala Esperanto-Asocio.
Ihre Adresse fand ich im Jahrbuch des Welt-Esperantobundes.
Mi havas demandon pri via fako, nome lingviko.
Ich habe eine Frage zu Ihrem Fach, nämlich der Linguistik.
Ĉu vi instruas fremdan lingvon, kaj se jes:
Unterrichten Sie eine fremde Sprache, und wenn ja:
ĉu vi havas spertojn pri la diversaj ŝtupoj de la komunaj Eŭropaj ekzamenoj?
Haben Sie Erfahrungen mit den verschiedenen Stufen der gemeinsamen europäischen Prüfungen?
Mi estus danka, se ni povus interŝanĝi niajn ideojn pri tiu temo.
Ich wäre [Ihnen] dankbar, wenn wir unsere Ideen über dieses Thema austauschen könnten.
Atendante vian respondon,
In Erwartung Ihrer Antwort,

(T3)
Formale al Esperantisto, kiun oni ne aŭ apenaŭ persone konas
Formal an einen Esperanto-Freund, den man nicht oder kaum kennt

(T3) Danke mi ricevis vian leteron.
Dankend erhielt ich Ihren Brief.
Vi estas tre bonvena en nia aranĝo,
Sie sind bei unserer Veranstaltung sehr willkommen,
kaj laŭ via peto mi rezervis unu-litan ĉambron por vi.
und gemäß Ihrem Wunsch habe ich ein 1-Bett-Zimmer für Sie reserviert.
Vi ne bezonas kunporti lit-tukojn kaj man-tukojn.
Sie brauchen keine Betttücher und Handtücher mitzubringen.
Pliajn detalojn vi legos en la informilo, kiun ni baldaŭ sendos al vi.
Weitere Einzelheiten werden Sie in unserem Informationsmaterial, dass wir Ihnen bald senden werden, lesen.
Por kotizi parte antaŭe, bv. ĝiri la minimuman sumon de tridek eŭroj.
Um die Gebühren teils im Voraus zu bezahlen, überweisen Sie bitte die Mindestsumme von 30 EUR.
Ni resendos tiun monon, se vi nuligos vian aliĝon du semajnojn antaŭ la aranĝo aŭ pli frue.
Wir senden dieses Geld zurück, wenn Sie Ihre Anmeldung zwei Wochen vor der Veranstaltung oder früher annulllieren.

(S1) Kun samideanaj salutoj
Mit gleichgesinnten (wörtlich: Gesinnungsfreund-) Grüßen

(T4)
Malpli formale al persono, kiun oni persone konas aŭ kun kiu oni jam certan tempon korespondas
Weniger formal an eine Person, die man persönlich kennt oder mit der man schon einige Zeit korrespondiert

(T4) Dankon pro via lasta respondo. Mi notis, ke via adreso ŝanĝiĝis,
Danke für Ihre letzte Antwort. Ich habe notiert, dass sich Ihre Adresse geändert hat,
kaj zorgos pri tio, ke nia scienca revuo estonte iros tien.
und werde dafür sorgen, dass unsere wissenschaftliche Zeitschrift künftig dorthin geht.
Vi proponas plian artikolon, kaj mi trovas la temon tute interesa.
Sie bieten einen weiteren Artikel an, und ich finde das Thema äußerst interessant.
Mi aŭdis ankaŭ la konsenton de aliaj kolegoj, ke viaj verkoj meritas aplaŭdon.
Ich habe auch von anderen Kollegen die Zustimmung gehört, dass Ihre Werke Beifall verdienen.
Do, mi invitas vin, bone kunlabori plu.
Also lade ich Sie ein, weiterhin gut zusammenzuarbeiten.

(T5)
Iom formale al kolegoj, parencoj kaj ĝenerale al bonaj konatoj
Etwas formal an Kollegen, Verwandte und allgemein an gut Bekannte

(T5) Pardonu, ke mi ne pli frue respondis, ĉar mi estis malsana.
Entschuldige, dass ich nicht früher geantwortet habe, weil ich krank war.
Mi havis malvarmumon aŭ eĉ gripon kaj ne povis reagi al io ajn.
Ich hatte eine Erkältung oder sogar eine Grippe und konnte auf absolut nichts reagieren.
Ĉu vi venos sabaton? Vi povus ankaŭ tranokti ĉe ni, ne estos problemo.
Kommst du am Samstag? Du könntest auch bei uns übernachten, wird kein Problem sein.
Ĉiu-okaze ni revidos nin dum nia semajna sporta renkontiĝo, por komune kuri nian kutiman vojon.
Auf jeden Fall werden wir während unseres wöchentlichen Sporttreffens wiedersehen, um gemeinsam unseren üblichen Weg zu laufen.
Nur se la vetero estos tro malbona, mi devos rezigni, por ne denove malsaniĝi.
Nur wenn das Wetter zu schlecht ist, werde ich verzichten müssen, um nicht erneut krank zu werden.

(S6) Kun koraj salutoj / Ĝis (reskribo)
Mit herzlichen Grüßen / "Bis (auf Wiederschreiben)"

(T6)
Malformale al familianoj kaj bonaj amikoj
Ohne Formalien an Familienmitglieder und gute Freunde

(T6) Dankon pro via subteno en tiu afero, kiu vekis negativajn emociojn en mi.
Danke für deine Unterstützung in dieser Angelegenheit, die negative Emotionen in mir weckte.
Je mia granda bedaŭro la najbaroj do ne plenumis tion, kion ili promesis.
Zu meinem großen Bedauern haben also die Nachbarn nicht erfüllt, was sie versprochen haben.
Kvankam mi vere ne kulpas, mi estis iom malgaja pri tiu malsukceso.
Obwohl ich wirklich nicht schuld bin, war ich in Bezug auf diesen Misserfolg etwas geknickt
Bone, ke mi havas familion, kies juĝo pli gravas por mi ol tiu de tiaj idiotoj.
Gut, dass ich eine Familie habe, deren Urteil mir wichtiger ist als das von solchen Idioten.
Inter ni dirate, estas pli bone, tute fini la kontakton al tiaj aĉuloj.
Unter uns gesagt, ist es besser, den Kontakt mit solchen widerlichen Typen zu beenden.
Ni konas ja agrable multajn aliajn, kies fervoran apogon ni ĉiam spertis,
Wir kennen ja angenehm viele andere, deren begeisterte Unterstützung wir immer erfahren haben,
kaj tio ne nur dum festa bruo, sed ankaŭ por serioza kunlaboro.
und das nicht nur bei Festlärm, sondern auch bei ernsthafter Zusammenarbeit.

<11.0>
Ripeto: La uzo de la konstru-radiko "-iĝ-"
Wiederholung: Der Gebrauch der Bildungswurzel "-iĝ-"

En leciono 5, ĉapitro 14, vi lernis iom pri la konstru-radiko (kaj sufikso) "-iĝ-".
In Lektion 5, Kapitel 14, haben Sie schon etwas über die Bildungswurzel (und das Suffix) "-iĝ-" gelernt.
La signifo de la verbo "iĝi" estas 'transiri al nova stato'; ekzemple
Die Bedeutung des Verbs iĝi ist "übergehen in einen anderen Zustand"; zum Beispiel
iĝi doktoro = doktoriĝi
Doktor werden = promovieren
iĝi ruĝa = ruĝiĝi ktp.
rot werden = erröten usw.

<11.1>
Uzu tiel "iĝi" kun substantivoj kaj adjektivoj.
Gebrauchen Sie so iĝi mit Substantiven und Adjektiven.
Formu ĉiam du frazojn kun ambaŭ versioj laŭ jena ekzemplo:
Bilden Sie immer zwei Sätze mit beiden Versionen gemäß folgendem Beispiel:

Post la unua Universala Kongreso en la jaro 1905 buŝa uzo de Esperanto ĉiam pli {ofta}.
Nach dem ersten Esperanto-Weltkongress im Jahre 1905 der mündliche Gebrauch des Esperanto immer mehr {häufig}.
=> 1) ... iĝis ĉiam pli ofta. => 2) ... ĉiam pli oftiĝis.
1) ... wurde immer häufiger. 2) ... nahm mmer mehr zu.

Es folgen jetzt die ergänzten Satzpaare (mit nur einer Übersetzung ins Deutsche).

<11.2>
1) Tial la Esperantistoj baldaŭ iĝis lingve spertaj.
2) Tial la Esperantistoj baldaŭ lingve spertiĝis.
Deshalb wurden die Esperantofreunde bald sprachlich erfahren.

<11.3>
Dum la posta tempo oni uzis la konstruradikojn
Während der Zeit danach benutzte man Bildungswurzeln
ne tiel ofte kiel komence, nome nur, se necese,
nicht so oft wie anfangs, nämlich nur, wenn nötig,
1) tiel ke la lingvo praktike ankaŭ iĝis pli simpla.
2) tiel ke la lingvo praktike ankaŭ pli simpliĝis.
so dass die Sprache in der Praxis auch einfacher wurde.

<11.4>
Aliflanke la lingvo evoluis tiel, ke
Andererseits entwickelte sich die Sprache so, dass
1) la nivelo iĝis sufiĉe alta.
2) la nivelo sufiĉe altiĝis.
sich das sprachliche Niveau bedeutend erhöhte.

<11.5>
1) Homoj el la tuta mondo iĝis Esperantistoj.
2) Homoj el la tuta mondo Esperantist-iĝis.
Menschen aus der ganzen Welt wurden Esperantisten.

<11.6>
1) Tamen Zamenhof per tiu ĉi sukceso ne povis iĝi riĉa.
2) Tamen Zamenhof per tiu ĉi sukceso ne povis riĉiĝi.
Dennoch konnte Zamenhof durch diesen Erfolg nicht reich werden.

<11.7>
1) Bedaŭrinde lia korpo post la jaro 1910 (mil naŭcent dek) iĝis pli kaj pli malforta,
dum lia laboro por Esperanto iĝis ĉiam pli intensa,
2) Bedaŭrinde lia korpo post la jaro 1910 pli kaj pli malfortiĝis,
dum lia laboro por Esperanto ĉiam pli intensiĝis,
Leider wurde sein Körper nach dem Jahre 1910 schwächer und schwächer
(wörtlich: mehr und mehr schwach),
während seine Arbeit für Esperanto immer intensiver wurde.
ĝis lia morto en la jaro 1917 (mil naŭcent dek sep).
bis zu seinem Tod im Jahre 1917.

Formu pliajn frazojn, ankaŭ kun adverboj kaj prepozicioj,
Bilden Sie weitere Sätze, auch mit Adverbien und Präpositionen,
sed nun sole po unu, nome kun la sufikso "-iĝ-".
aber jetzt nur mit jeweils einem [Satz], nämlich mit dem Suffix -iĝ- .

<11.8>
Post kiam multaj homoj legis la Unuan Libron, la Esperantistoj pli-iĝis.
Nachdem viele Menschen das "erste Buch" gelesen hatten, wurden die Esperantisten zahlreicher (wörtlich: mehr).

<11.9>
Kun kiu vi kun-iĝas, tia vi fariĝas. (proverbo de Zamenhof)
Mit wem du dich zusammentust, so einer wirst du. (Sprichwort von Zamenhof)

<11.10>
Se virino kaj viro pariĝas por la tuta vivo, ili geedziĝas.
Wenn Frau und Mann für das ganze Leben ein Paar werden, heiraten sie (= werden sie ein Ehepaar).

<11.11>
Post alkutimiĝo doloras dis-iĝo. (proverbo de Zamenhof).
Nachdem man sich an etwas gewöhnt hat,
(wörtlich: nach An-Gewöhnung) schmerzt die Trennung. (Sprichwort von Zamnehof)

<11.12>
Anstataŭ "mal-aperi" oni povas ankaŭ diri "for-iĝi".
Anstatt "verschwinden" kann man auch "sich entfernen" (wörtlich: weg-werden) sagen.

<11.13>
Kiu ne plu iras la rektan vojon, aŭ kiu ne plu parolas pri la temo, tiu deflankiĝas.
Wer nicht weiter den geraden Weg geht, oder wer nicht mehr zum Thema spricht, der biegt ab bzw. schweift ab (wörtlich: wird abseitig).

<11.14>
Matene mi estas malrapida: Mi nur kun peno supreniĝas kaj fine ellitiĝas.
Morgens bin ich langsam: ich komme nur mit Mühe hoch
und stehe schließlich auf (wörtlicher: komme ich langsam aus dem Bett).

<11.15>
Hieraŭ ĉe la trajnstacio mi nur lastan sekundon entrajniĝis.
Gestern kam ich auf dem Bahnhof (= an der Bahnhaltestelle) nur auf die letzte Sekunde in den Zug.

<11.16>
Kiam venos la ĝusta haltejo, ne forgesu rapidi elbusiĝi.
Wenn die richtige Haltestelle kommt, vergiss nicht, dich zu beeilen, aus dem Bus zu kommen.

"-iĝ-" ne povas esti sufikso de unika objekto (homo aŭ aĵo):
-iĝ- kann nicht Suffix eines einzigartigen Objekts (Mensch oder Ding) sein:

<11.17>
Dum la unua Universala Kongreso verda flago kun stelo {la Esperanto-flago}.
Während des 1. Weltkongresses wurde eine grüne Fahne mit Stern die Esperanto-Fahne.
=> ... iĝis la Esperanto-flago. (Ne: ... *Esperanto-flagiĝis.)

<12.00>
La konstru-radiko -iĝ- malantaŭ transitivaj verboj
Die Bildungswurzel -iĝ- hinter transitiven Verben

En la antaŭa ĉapitro la sufikso -iĝ- estis malantaŭ substantivoj, adjektivoj, adverboj kaj prepozicioj.
Im vorigen Kapitel war das Suffix -iĝ- hinter Substativen, Adjektiven, Adverbien und Präpositionen.
Sed ĝi havas ankoraŭ plian gravan funkcion:
Aber es hat auch noch eine weitere wichtige Funktion:
Se oni aldonas -iĝ- al certaj transitivaj verboj, ili iĝas netransitivaj.
Wenn man -iĝ- an bestimmte transitive Verben anhängt, werden diese intransitiv.

Ekzemple / Zum Beispiel:
komenci 'beginnen (lassen)' – komenciĝi '(selbst) beginnen'
La instruisto komencas la lecionon. / La leciono komenciĝas (= ekas).
Der Lehrer beginnt die Lektion. / Die Lektion beginnt.

Kompletigu tiel la sekvantajn frazojn:
Vervollständigen Sie so die folgenden Sätze:

<12.1>
Vi neniam ŝanĝas vian opinion. / Via opinio neniam ŝanĝiĝas.
Du änderst niemals deine Meinung. / Deine Meinung ändert sich niemals.

<12.2>
Kiam la lekciisto finas la lekcion, la lekcio finiĝas.
Sobald die Hochschullehrkraft die Vorlesung beendet, endet die Vorlesung.

<12.3>
Sur ebena strato la infano povas ruli malpezan ŝtonon, tiu ne mem ruliĝas for.
Auf einer ebenen Straße kann das Kind einen leichten Stein rollen, der rollt nicht [von] selbst weg.

<12.4>
Noktiĝas jam, sed mi atendos, se necese, ĝis (kiam) re-tagiĝos.
Es wird schon Nacht, aber ich werde warten, wenn nötig, bis es wieder Tag wird.

<12.5>
La grupo transformiĝas al bona kunlaborantaro.
Die Gruppe wandelt sich zu einer guten Mitarbeiterschaft.

<12.6>
Trovi la domon mi trovis facile, ĉar ĝi troviĝas en la ĉefstrato.
Das Haus zu finden, fand (empfand!) ich leicht, denn es befindet sich in der Hauptstraße.

<12.7>
Montriĝis, ke la tuta situacio estis ege malbonŝanca.
Es zeigte sich, dass die ganze Situation überaus unglücklich war.

<12.8>
Multan oron oni fosas el montoj, sed parto de la oro poste perdiĝas.
Viel Gold gräbt man aus Bergen, aber ein Teil des Gold geht danach verloren.

<12.9>
Kiam la vekhorloĝo vekis min, mi vekiĝis.
Als mich der Wecker weckte, wachte ich auf.

<12.10>
Surmetinte tro malvastan pantalonon, la junulino ŝiris tiom forte la zonon, ke la tuta vestaĵo ŝiriĝis.
Nachdem sie eine zu enge Hose angezogen hatte, riss die Jugendliche so heftig am Gürtel, dass das ganze Kleidungsstück zerriss.

<12.11>
Neniu rompis la pupon. Estis nenies kulpo, ke ĝi falis el ŝranko kaj rompiĝis.
Niemand hat die Puppe zerbrochen. Es war niemandes Schuld,
dass sie aus einem Schrank fiel und kaputt ging.

Kelkfoje oni povas -iĝ- anstataŭigi per "... sin" (aŭ "min", "vin", "nin") /
Manchmal kann man -iĝ- durch "... sich" (oder "mich", "dich"/"euch", "uns") ersetzen:

Kiel li nomiĝas? / Kiel li nomas sin?
Wie heißt er? / Wie nennt er sich?
Kiel vi nomiĝas? / Kiel vi nomas vin?
Wie heißt du? / Wie nennst du dich?
(bzw.: Wie heißt ihr? / Wie nennt ihr euch?)

Kompletigu la sekvantajn frazojn kaj poste transformu ilin per "sin", "min", "vin" aŭ "nin" /
Vervollständigen Sie die folgenden Sätze und formen Sie sie danach mit "sich", "mich" "dich"/"euch"> oder "uns" um:

<12.12>
Kiu kaŝe volas aŭskulti birdojn, tiu bone kaŝiĝu kaj neniel moviĝu. /
... tiu bone kaŝu sin kaj neniel movu sin.
Wer heimlich Vögel belauschen will, der verstecke sich gut und rühre sich in keiner Weise.

<12.13>
Dum la interkona vespero mi multe distriĝis. / ... multe distris min.
Während des Kennlernabends habe ich viel Zerstreuung gehabt (wörtlich: habe ich mich viel zerstreut).

<12.14>
Se estos problemo, oni turniĝu al la organizantoj. / ... turnu sin ...
Wenn es ein Problem gibt, wende man sich an die Organisatoren.

<12.15>
Se ni volas kundiskuti, tiam ni antaŭe bone informiĝu, pri kio temas. / ... informu nin ...
Wenn wir mitdiskutieren wollen, dann sollten wir uns vorher gut informieren, worum es geht.

<12.16>
La fenestro fermiĝis, eble pro subita blovo de vento. / ... fermis sin ...
Das Fenster schloss sich, vielleicht wegen einem plötzlichen Windstoß.

<12.17>
"Nu, ĉu vi bone amuziĝas?" / ... amuzas vin ...
"Na, amüsiert ihr euch gut?"

<12.18>
Se oni estas afabla, malfermiĝas kelka pordo. / ... malfermas sin ...
Wenn man freundlich ist, öffnet sich manche Tür.

Nuntempe oni ankaŭ ofte provas, esprimi pasivon per "-iĝ-",
Heutzutage versucht man auch oft, ein Passiv mit -iĝ- auszudrücken,
sed tio ne estas rekomendinda.
aber das ist nicht empfehlenswert.
Legu pri tio detalojn en la gramatiko.
Lesen Sie Einzelheiten dazu in der Grammatik [nach].

Ĉar igi signifas 'fari', la kombinado kun substantivoj, adjektivoj aŭ prepozicioj estas simpla:
Da igi 'machen' bedeutet, ist die Kombination mit Substantiven, Adjektiven und Präpositionen einfach:
doktoro => doktorigi = fari doktoro '(jdn.) promovieren'
Doktor => "doktor-machen" = zum Doktor machen, (jdn.) promovieren
kompleta => kompletigi = fari kompleta 'vervollständigen'
vollständig => vervollständigen = vollständig machen
en => enigi = fari, ke io estas ene 'hineintun, eingeben'
in => hineintun = machen, dass etwas drin ist, eingeben

Ekzemplo / Beispiel:
La ĉefo anstataŭigis min per anstataŭulo.
Der Chef ersetzt mich durch eine Ersatzperson.
La anstataŭulo nun anstataŭas min.
Die Ersatzperson ersetzt mich jetzt.

Kompletigu do jenajn frazojn decidante, ĉu oni devas anstataŭigi "{?}"
Vervollständigen Sie also folgende Sätze, indem Sie entscheiden, ob Sie "{?}" ersetzen
a) per la sufikso -ig-, b) per la sufikso -iĝ- aŭ c) per nenio:
a) durch das Suffix -ig-, b) durch das Suffix -iĝ- oder c) durch nichts:

<13.1>
Pentri bildon longe daŭras. La pentristo daŭrigos la pentradon pliajn du tagojn.
Ein BIld zu malen dauert lange. Der Maler wird das Malen zwei Tage fortsetzen.

<13.2> "Imagi" signifas "bildigi al si".
"Sich vorstellen" bedeutet "sich ein Bild machen".

<13.3> Pli bone ol kritiki aferon estas, plibonigi ĝin mem.
Besser als eine Angelegenheit zu kritisieren ist, sie selbst zu verbessern.

<13.4> Antaŭ ol juĝisto juĝas pri iu afero, li certigas sin, kiel ĝi statas.
Bevor ein Richter über eine Angelegenheit urteilt, vergewissert er sich, wie sie sich verhält.

<13.5> En la ludo maksimumo da poentoj venkigas. Do, kolektu poentojn por venki.
In dem Spiel bringt ein Maximum an Punkten den Sieg. Also, sammel Punkte, um zu gewinnen.

<13.6> Estas pli facile doktorigi ol doktoriĝi.
Es ist leichter, [jemanden] zum Doktor zu machen, als Doktor zu werden.

<13.8> La nuna tekniko faciligas la vivon, se oni instalas modernajn maŝinojn.
Die heutige Technik erleichtert das Leben, wenn man moderne Maschinen installiert.

<13.9> Post penaj klopodoj, faligi la arbon, tiu fine falis.
Nach mühevollen Anstrengungen, den Baum zu fällen, fiel dieser endlich.

<13.10> La maŝino ne plu funkciis. Bonŝance la teknikisto refunkciigis ĝin.
Die Maschine funktionierte nicht mehr. Zum Glück brachte der Techniker sie wieder ans Laufen.

<13.11> Nia familio jam ofte gastigis Esperantistojn,
Unsere Familie hat schon oft Esperantofreunde beherbergt,
kaj inverse ni mem ankaŭ jam gastis ĉe aliaj.
und umgekehrt waren wir selbst auch schon Gast bei anderen.

<13.12> Tiu ĉi sukceso de nia instituto ĝojigas min vere; ankaŭ miaj kunlaborantoj kunĝojas.
Dieser Erfolg unseres Institutes erfreut mich wirklich; auch meine Mitarbeiter freuen sich mit.

<13.13> Neniu aranĝo okazus, se ne iuj organizantoj okazigus ĝin.
Keine Veranstaltung fände statt, wenn nicht irgendwelche Veranstalter sie stattfinden lassen würden.

<13.14> Mi pendigis la bildon sur la muron. Jen ĝi nun pendas.
Ich hängte das Bild an die Wand. Da hängt es nun.

<13.15> Neniam mankis multaj bonaj proponoj, kiel sukcesigi aŭ almenaŭ progresigi Esperanton.
Niemals fehlten viele gute Vorschläge, wie Esperanto zum Erfolg
oder wenigstens zu einem Fortschritt zu bringen [sei].

<13.16> Kuracilo estu laŭeble ankaŭ rebonfartigilo.
Ein Heilmittel sei möglichst auch ein Mittel, das es einen wieder gut gehen lässt.

<13.17> La kursestro ekigas la lecionon, la leciono ekas.
Der Kursleiter lässt die Lektion beginnen, die Lektion geht los.

<13.18> Necesis plia estrarano por kompletigi la estraron.
Es war ein weiteres Vorstandsmitglied notwendig, um den Vorstand zu vervollständigen.

<13.19> "Interalie" oni povas mallong{?}i per "i.a.".
"Unter anderem" kann man mit "u.a." abkürzen.

<13.20> La ventego klinis la arbon, kiu malsupren kliniĝis.
Der heftige Wind beugte den Baum, welcher sich nach unten beugte.

<13.21> Bonŝanco kaj vitro facile rompiĝas. (Germana proverbo)
Glück und Glas gehen leicht kaputt. (Deutsches Sprichwort)
Original: "Glück und Glas, wie leicht bricht das."

<13.22> Ofte antaŭjuĝoj ĝeneraligas kaj ne sufiĉe diferencigas.
Vorurteile verallgemeinern oft und differenzieren nicht ausreichend.

<13.23> La serion de la naturaj nombroj oni povas senfine plilongigi.
Die Serie der natürlichen Zahlen (1, 2, 3, 4, ...) kann man endlos verlängern.

<13.24> Ankaŭ bone funkciantaj maŝinoj iom post iom difektiĝas.
Auch gut funktionierende Maschinen werden nach und nach defekt.

<13.25> Lingvoj evoluas laŭ hazardo, sed planlingvon fakuloj evoluigas laŭ plano.
Sprachen entwickeln sich per Zufall, aber Plansprachen entwickeln Fachleute nach Plan.
(Man beachte die grammatische Mehrdeutigkeit des Deutschen hier, weil das Objekt nicht gekennzeichnet ist, im Gegensatz zu Esperanto.)

<13.26>
Jen kaj jen oni povas uzi "-ig-" ankaŭ malantaŭ transitivaj verboj.
Hin und wieder kann man -ig- auch hinter transitiven Verben verwenden.
La signifo de "igi" tiam estas:
Die Bedeutung von igi ist dann:
'fari iun, ke tiu faras ion'
'jdn. veranlassen, dass dieser etwas tut'

Ekzemplo / Beispiel:
La birdo faras, ke ĝiaj idoj manĝas. => La birdo manĝigas siajn idojn.
Der Vogel macht, dass seine Jungen essen. => Der Vogel füttert seine Jungen.

Legu plu pri tiu kaj pliaj pli maloftaj uzoj de -ig- kaj -iĝ- en la gramatiko.
Lesen Sie weiter über diese und weitere seltenere Anwendungen von -ig- und -iĝ- in der Grammatik.

<14.0>
Ekzameno sur baza nivelo (B1) / Prüfung auf Basisniveau (B1):
Temo 11: Trafiko / Thema 11: Verkehr

Preparu vin por la baznivela ekzameno per plia dialogo en la kutimaj ŝtupoj:
Bereiten Sie sich mit einem weiteren Dialog in den gewohnten Stufen auf die Basisniveauprüfung vor.
Unue kontrolu la bluajn vortojn, ĉu vi konas ĉiujn; lernu la nekonatajn.
Kontrollieren Sie erstens die blauen Wörter, ob Sie alle kennen; lernen Sie die unbekannten.
Due kompletigu la dialogon tradukante la Germanajn vortojn al Esperanto.
Zweitens vervollständigen Sie den Dialog, indem Sie die deutschen Wörter ins Esperanto übersetzen.
Trie verku similan dialogon pri la trafik-sistemo de via hejmregiono.
Drittens verfassen Sie einen ähnlichen Dialog über das Verkehrssystem Ihrer Heimatregion.
Ĝeneralaj informoj estas interesaj por la diskuto, sed vi ne devas malkaŝi privatajn aferojn.
Allgemeine Informationen sind für die Diskussion interessant, aber Sie müssen keine privaten Angelegenheiten verraten.
Anstataŭe vi rajtas fantazii kaj - se konvene - eĉ rakonti mensogojn.
Statt dessen dürfen Sie fantasieren und - wenn [es] passend [ist] - sogar Lügen erzählen.
La ĉefa afero estas, ke vi poste en la reala ekzameno povos flue paroli pri la temo "trafiko".
Die Hauptsache ist, dass Sie nachher in der wirklichen Prüfung fließend über das Thema "Verkehr" reden können.

<14.1>
Ekzamenanto:
Prüfer:
Bonan matenon! Ho, sinjoro Mondvojaĝanto, ni longe ne plu vidis nin!
Guten Morgen! Oh, Herr Mondvojaĝanto ('Weltreisender'), wir haben uns lange nicht mehr gesehen!

Jes, kaj ĝuste vi certe ne havos problemon rilate nian temon "trafiko".
Ja, und gerade Sie werden sicher kein Problem hinsichtlich unseres Themas "Verkehr" haben.
Kiel mi memoras, oni rajtas prave konkludi de via nomo,
Wie ich mich erinnere, darf man zu Recht aus Ihrem Namen schließen,
ke vi estas praktika spertulo pri turismo, kaj tial certe ankaŭ pri trafiko.
dass Sie ein praktischer Experte betreffs Tourismus sind, und deshalb sicher auch betreffs Verkehr.

Mi ne volas esti elstaremulo, sed mi havas miajn specialajn spertojn, jes.
Ich möchte kein Wichtigtuer sein, aber ich habe meine speziellen Erfahrungen, ja.
Interalie mi uzis jam la plej eksterordinarajn trafikilojn.
Inzwischen habe ich schon die ausgefallensten Verkehrsmittel benutzt.
Iam mi per ĉaro tirata de azeno ...
Einmal bin ich mit einem Karren, der von einem Esel gezogen wurde, ...

<14.2>
(D-ino Klerulo rapide interrompas.)
([Frau] Dr. Klerulo unterbricht schnell.)
Jes, jes, sed ni restu ĉe la normalaj, ordinaraj.
Ja, ja, aber lassen Sie uns bei den normalen, üblichen bleiben.
Ĉu vi vivas en granda urbo?
Leben Sie in einer großen Stadt?

En Berlin, jes. La trafiko tie estas terura kaj kreskas ĉiujare.
In Berlin, ja. Der Vekehr dort ist schrecklich und wächst jedes Jahr [an].
Precipe bruas motorcikloj kaj sport-aŭtoj.
Vor allem lärmen Motorräder und Sportwagen.
Sur la urba aŭtovojo en la centro estas preskaŭ seninterrompaj vicoj.
Auf der Stadtautobahn im Zentrum sind fast ununterbrochene Schlangen (im Esperanto: Reihen).
Estas la plej intense uzata strato en Germanujo.
Es ist die am intensivsten genutzte Straße in Deutschland.

Sed kial uzi nur aŭton? Estas ja alispecaj veturiloj,
Aber warum nur das Auto benutzen? Es gibt ja [noch] andersartige Verkehrsmittel,
kaj publikaj, kaj privataj, kiujn la publiko povas uzi.
sowohl öffentliche als auch private, die die Bevölkerung nutzen kann.

Konsentite! Aŭto estas kutime la pli malrapida trafikilo en Berlin.
Einverstanden! Ein Auto ist gewöhnlich das langsamere Verkehrsmittel in Berlin.
Aldoniĝas la problemo: Kie parkumi?
Hinzukommt das Problem: Wo [soll man] parken?
La urbo havas densajn retojn de la loka metroo kaj de la urba fer-vojo.
Die Stadt hat dichte Netze der örtlichen U-Bahn und der Stadteisenbahn (= S-Bahn).
Mi abonis bileton, kiu estas valida en ĉiuj veturiloj por mallonga distanco,
Ich habe einen Fahrausweis abonniert, der in allen Kurzstreckenfahrzeugen gilt,
t.e. en buso, metroo, urba trajno kaj eĉ en regiona trajno.
d.h. in Bus, U-Bahn, S-Bahn und sogar in einem Regionalzug.

Abonojn vendas la centra trafik-oficejo per fakturo,
Abonnements verkauft das zentrale Verkehrsbüro auf Rechnung,
sed unuopajn, tagajn kaj semajnajn biletojn vi ricevas en multaj aŭtomatoj kaj ĉe kelkaj giĉetoj de la fer-vojo.
aber einzelne, Tages- und Wochenfahrscheine erhalten Sie in vielen Automaten und an einigen Schaltern der Eisenbahn.

Kion vi uzas por longaj distancoj?
Was benutzen Sie für weite (im Esperanto: lange) Entfernungen

<14.3>
Ĉu vi en viaj ferioj ankaŭ veturas per ŝipo?
Fahren Sie in Ihren Ferien auch mit einem Schiff?

Jes, sed malofte. Mi vizitis por ekzemplo la insulon Mainau en la lago Boden.
Ja, aber selten. Ich habe zum Beispiel die Insel Mainau im Bodensee besucht.
Sur la maro mi timus malbonfarti, kiam la ondoj tro ŝancelas la ŝipon.
Auf dem Meer würde ich befürchten, dass mir übel wird, wenn die Wellen das Schiff zu sehr schwanken lassen.
Alian fojon mi partoprenis en veturo per ŝipo sur la rivero Rejno,
Ein anderes Mal habe ich an einer Schiffsfahrt auf dem (Fluss) Rhein teilgenommen,
inter Majenco kaj Kolonjo, de unu haveno al alia.
zwischen Mainz und Köln, von einem Hafen zum andern.
Nia ŝipo glitis tra la akvo preter vizitindaj urbetoj kun ruinoj de burgoj.
Unser Schiff glitt durchs Wasser, vorbei an besuchenswerten Städtchen mit Ruinen von Burgen.
Dekstre kaj maldekstre la bordoj, kovritaj de vin-plantoj,
Rechts und links die Ufer, bedeckt mit Weinreben,
vera ĝuo de naturo, kaj mi ...
ein wahrer Genuss von Natur und ich ...

(La ekzamenanto denove per abrupta interrompo finas la babiladon.)
(Der Prüfer beendet die Plauderei erneut durch eine abrupte Unterbrechung.)
Jes, jes, kaj vi ĉiam ĝuis la naturon malplenigante glason da vino, ĉu ne?
Ja, ja, und Sie genossen immer die Natur, indem Sie ein Glas Wein leerten, nicht wahr?
(Ili ridas.) / (Sie lachen.)
Ĉu vi partoprenas en la trafiko sole per veturiloj kun motoro?
Nehmen Sie am Verkehr ausschließlich mit Motorfahrzeugen teil?

Ne, tute ne. Ne havu maltrafan impreson!
Nein, in keiner Weise. Haben Sie keinen falschen Eindruck!
Mi ankaŭ multe biciklas kaj pied-iras.
Ich fahre auch viel Rad und gehe zu Fuß.
Berlin havas belajn grandajn parkojn kaj plurajn riverojn, kanalojn kaj lagojn, kiuj invitas al bano
Berlin hat schöne große Parks und mehrere Flüsse, Kanäle und Seen, die zu einem Bad einladen.
Tie oni tute ne sentas sin en urbego, sed preskaŭ kiel en la kamparo,
Da fühlt man sich überhaupt nicht in einer Großstadt, sondern fast wie auf dem Land,
kaj sur la vojetoj tie oni povas ankaŭ bicikli kaj promeni.
und auf den Pfaden dort kann man auch Fahrrad fahren und spazieren gehen.
La biciklado sur stratoj kun vigla trafiko tamen estas danĝera,
Das Fahrradfahren auf Straßen mit lebhaftem Verkehr ist allerdings gefährlich,
kaj pied-irante oni atingas nur iom de la ĉirkaŭaĵo.
und zu Fuß [gehend] erreicht man nur etwas von der Umgebung.
Sufiĉas por butikumi, rigardi la montrofenestrojn kaj iri al unu el la trinkejoj de la kvartalo.
Es reicht, um einen Einkaufsbummel zu machen, die Schaufenster anzuschauen und zu einer der Kneipen im Viertel zu gehen.

<14.4>
Iri al trinkejo, mi komprenas.
Zu einer Kneipe gehen, ich verstehe.
Sed por reveni al la danĝero sur la stratoj:
Aber um auf die Gefahr auf den Straßen zurückzukommen:
Ĉu laŭ la trafik-reguloj ne ĉiuj partoprenantoj estas samrajtaj?
Sind nach den Verkehrsregeln nicht alle Teilnehmer gleichberechtigt?
Kial do bicikli estas danĝere?
Warum ist also Radfahren gefährlich?

Vi pravas, ke laŭ la leĝoj formale ĉiuj partoprenantoj en trafiko estas samrajtaj.
Sie haben Recht, dass nach den Gesetzen formal alle Teilnehmer im Verkehr gleichberechtigt sind.
Sed ĉu vi riskus, ke kamiono deflankiĝanta dekstren pretervidas vin kaj ĵetas sur la straton?
Aber würden Sie riskieren, dass ein Lastwagen Sie beim Rechtsabbiegen anfährt und auf die Straße schleudert?
Se ne estas aparta semaforo, pied-iranto en tiu situacio jes ja havas la pas-rajton,
Wenn es keine eigene Ampel gibt, hat ein Fußgänger in dieser Situation ja den Vorrang,
do, la kamionisto devus atenti kaj atendi, sed ĉu vi fidus al tio, ke li ne pretervidos vin?
der Lastwagenfahrer müsste also aufpassen und warten, aber würden Sie darauf vertrauen, dass er Sie nicht übersieht?

Kiu estas la pasrajto en trafik-cirklo?
Wie ist das Vorfahrtsrecht in einem Kreisverkehr?

Tio estas iom stranga.
Das ist ein wenig merkwürdig.
Normale laŭ la baza regulo "de dekstre antaŭ de maldekstre" tiuj,
Der Norm nach haben nach der Grundregel "rechts vor links" diejenigen,
kiuj estas en-irontaj la cirklon, havas la pasrajton.
die dabei sind, in den Kreis einzufahren, (die) Vorfahrt.
Sed en trafik-cirklo kutime regas la malo:
Aber in einem Kreisverkehr herrscht gewöhnlich das Gegenteil:
Trafik-signoj montras, ke la en-irontoj devas atendi.
Verkehrsschilder zeigen an, dass die Einfahrenden warten müssen.
Nome, oni povas imagi, ke ali-okaze tre baldaŭ la cirklo estus plene ŝtopita, plen-plena.
Man kann sich nämlich vorstellen, dass andernfalls der Kreis sehr bald vollgestopft wäre, proppenvoll.

<14.5>
Laŭ miaj scioj en tuta Eŭropo la trafikreguloj devus esti la samaj.
Meines Wissens nach müssten die Verkehrsregeln in ganz Europa dieselben sein.
Ĉu vi en la praktiko tamen observis diferencojn, eble ankaŭ ekster Eŭropo?
Haben Sie in der Praxis dennoch Unterschiede beobachtet, vielleicht auch außerhalb von Europa?

Mi ne scias la respondon, sed memorigas vin, ke ne vi estas la ekzamenanto.
Ich kenne die Antwort nicht, aber ich erinnere Sie daran, dass nicht Sie der Prüfer sind.
(ridetas) Sed certe la solvo estas sprita ŝerco, ĉu ne?
(lächelt) Aber die Lösung ist sicher ein geistvoller Scherz, nicht wahr?

Nu, klare! Strioj sur la besto, strioj sur la strato.
Nun, klar! Streifen auf dem Tier, Streifen auf der Straße.
Espereble la pied-irantoj, kiuj sur zebrao volas transiri la straton kaj puŝas kontraŭ zebron, ne falas.
Hoffentlich fallen die Fußgänger, die auf einem Zebrastreifen die Straße überqueren wollen und gegen ein Zebra stoßen, nicht hin.

Espereble! Sed nun mia ekzemplo de diferencoj inter trafikaj kutimoj en diversaj landoj:
Hoffentlich! Aber nun mein Beispiel der Unterschiede zwischen Verkehrsgewohnheiten in verschiedenen Ländern:
Kiam en Germanujo piedirantoj alproksimiĝas al zebrao sen semaforo,
Wenn in Deutschland jemand, der hinübergehen will, sich einem Zebrastreifen ohne Ampel nähert,
ili ja havas la pasrajton.
haben sie ja (den) Vorrang.
Do, tuj la aŭtostirantoj haltigas sian veturilon kaj atendas,
Also halten die Autofahrer sofort ihr Fahrzeug an und warten,
ĝis kiam ĉiuj pied-irantoj atingis la alian flankon de la strato.
bis alle Fußgänger die andere Straßenseite erreicht haben.
En Anglujo la stirantoj agas unue same, sed je la fino malantaŭ la lastaj pied-irantoj jam ree ekveturas,
In England handeln die Lenker zuerst ebenso, aber sie fahren am Ende hinter den letzten Fußgängern schon wieder los,
kvankam tiuj estas ankoraŭ sur la zebrao.
obwohl diese noch auf dem Zebrastreifen sind.
En Hispanujo precipe la ŝoforoj rapidas plu al la zebrao
In Spanien sausen insbesondere die Berufsfahrer weiter auf den Zebrastreifen zu
kaj abrupte funkciigas la bremsojn maljam en la lasta minuto,
und gehen erst in letzter Minute abrupt auf die Bremse,
se ili ne povis malhelpi homojn, tamen paŝi sur la zebraon.
wenn sie Leute nicht davon abhalten konnten, dennoch auf den Zebrastreifen zu treten.

Amuza komparo!
Ein amüsanter Vergleich!
Ĉu vi havas ankaŭ ekzemplojn ekster Eŭropo?
Haben Sie auch Beispiele außerhalb von Europa?

Ho, jes. La Hindoj eĉ malatentas semaforojn, kaj la tuta trafiko
Oh ja! Die Inder missachten Ampeln sogar, und der ganze Verkehr
- veturiloj kaj pied-irantoj - rapidas samtempe trans la zebraon,
- Fahrzeuge und Fußgänger - eilt gleichzeitig über den Zebrastreifen,
kaj en alia lando - mi ne menciu ties nomon -
und in einem anderen Land - dessen Namen sollte ich nicht erwähnen -
la ŝoforoj de taksio kun intenco malatentas, ke maljunuloj ...
lassen die Taxifahrer absichtlich unbeachtet, dass Alte ...

<14.6>
(D-ino Klerulo ree interrompas.)
([Frau] Dr. Klerulo unterbricht erneut.)
He! Fino! Ni ne estas en juĝejo tie ĉi, sed nun mi devas bremsi vian fantazion.
He! Schluss! Wir sind hier [zwar] nicht in einem Gerichtssaal, aber jetzt muss ich Ihre Fantasie bremsen.
La lastan observon mi neniel kredas.
Die letzte Beobachtung glaube ich überhaupt nicht (wörtlich: in keiner Weise).

Bone, vi kaptis min. Sed bonvolu ne forgesi:
Gut, Sie haben mich erwischt. Aber vergessen Sie bitte nicht:
Oni antaŭ la ekzameno informis min, ke mi rajtos aserti fantaziajn faktojn, eĉ mensogi ...
Man hat mich vor der Prüfung informiert, dass ich fantastische Sachen behaupten darf, sogar lügen ...

Nekredebla ŝercemulo. Kompreneble nur rilate privatajn informojn.
Unglaublicher Witzbold. Natürlich nur in Bezug auf private Informationen.
Sed nu bone, mi rezignas diskuti.
Aber nun gut, ich verzichte auf eine Diskussion.

Pli amuza jes, sed malpli serioza.
Amüsanter ja, aber weniger seriös.
Bone, sinjoro Mondvojaĝanto, mi jam vidas, ke vi estas ankoraŭ same informita kaj sprita kiel tiam, kiam ni interkonatiĝis.
Gut, Herr Mondvojaĝanto, ich sehe schon, dass Sie noch genauso informiert und geistreich sind wie damals, als wir uns kennen lernten.
Mi vere devas ridi pri viaj spritaĵoj kaj pli bone finu la ekzamenadon.
Ich muss wirklich über Ihre Geistesblitze lachen und beende besser das Prüfen.
Fartu bone, kaj atentu en kelkaj landoj sur la zebraoj!
Leben Sie wohl, und passen Sie in einigen Ländern auf dem Zebrastreifen auf!

Por ne fali pro kaŝita zebro, mi scias!
Um nicht wegen eines versteckten Zebras zu fallen, ich weiß!
Ĝis revido, doktorino Klerulo, kaj multan dankon.
Auf Wiedersehen, Frau Doktor Klerulo, und vielen Dank.
Estis plezuro, rerenkonti vin.
Es war ein Vergnügen, Sie wiederzutreffen.

<15.00>
Konstruu historion el la sekvantaj vortradikoj:
Erstellen Sie eine Geschichte aus den folgenden Wortwurzeln:
Kiel Bruno organizas vojaĝon al Brazilo
Wie Bruno eine Reise nach Brasilien organisiert

<15.1>
Bruno estas studento dudek jarojn aĝa.
(oder: ... dudek-jar-aĝa ktp., mehrere Möglichkeiten)
Bruno ist ein Student, 20 Jahre alt.
(oder: ... zwanzigjähriger Student, usw.)

<15.2>
Li ne havas multan monon laborante en kafejo.
Er hat nicht viel Geld und arbeitet in einem Café.
(Oder: ... da er in einem Café arbeitet.)

<15.3>
Tiun ĉi jaron Bruno volas vojaĝi al Brazilo.
Dieses Jahr will Bruno nach Brasilien reisen.

<15.4>
Sed kiel (oni devu) organizi (tion)?
Aber wie [sollte man das] organisieren?

<15.5>
Nu, Bruno scias, kiel labori per komputilo.
Nun, Bruno weiß, wie man mit einem Computer arbeitet.

<15.6>
Precipe li scias, kiel oni vagadas tra la Interreto.
Vor allem weiß er, wie man durchs Internet zu schweifen (= surfen) pflegt.

<15.7>
Krome li lernis Esperanton, por renkonti multajn homojn el la tuta mondo.
Außerdem hat er Esperanto gelernt, um viele Menschen aus der ganzen Welt zu treffen.

<15.8>
Unue li serĉis adresojn de Brazilaj Esperantistoj per serĉomaŝino en la Interreto.
Als erstes suchte er Adressen brasilianischer Esperantisten per Suchmaschine im Internet.

<15.9>
Poste li skribis al ili kaj atendis reagojn.
Danach schrieb er ihnen und wartete auf Reaktionen.

<15.11>
Kelkaj volas renkonti lin. Aliaj volas peri pliajn kontaktojn al Esperantistoj kun adresoj en la Interreto.
Einige wollen ihn treffen. Andere wollen weitere Kontakte zu Esperantisten mit Adressen im Internet vermitteln.

<15.12>
Bruno faris multajn planojn, kiel (li povos) vojaĝi tra la lando.
Bruno machte viele Pläne, wie [er] durch das Land reisen [konnte].

<15.13>
Li proponis prelegojn antaŭ lokaj grupoj.
Er schlug Vorträge vor örtlichen Gruppen vor.

<15.14>
La Brazilaj amikoj tre ĝojis kaj demandis, pri kio li volas prelegi.
Die brasilianischen Freunde freuten sich sehr und fragten, worüber er vortragen wolle.

<15.15>
Bruno respondis, ke li rakontos pri la vivo en Gemanujo.
Bruno antwortete, dass er über das Leben in Deutschland erzählen werde.

id="15.16" <15.16>
Tio tre interesas la Brazilanojn, ĉar ili povas aŭdi tion el rekta fonto, ne kiel kutime el televido aŭ gazeto.
Das interessiert die Brasilianer sehr, denn sie können das aus direkter Quelle hören, nicht wie gewöhnlich aus Fernsehen oder Zeitung.

<15.17>
Inverse Bruno mem spertos, kiel oni vivas en tiu lando.
Umgekehrt wird Bruno selbst erfahren, wie man in diesem Land lebt.

<15.18>
Sed Bruno devas ŝpari kaj ne rajtas tro multe elspezi.
Aber Bruno muss sparen und darf nicht zu viel ausgeben.

<15.19>
Tial li petis, peri malmultekostajn tranoktejojn.
Deshalb bat er, [ihm] billige Unterkünfte zu vermitteln.

<15.20>
La Brazilaj amikoj peris simplajn pensionojn, kaj foje ili ankaŭ volas akcepti lin hejme.
Die brasilianischen Freunde vermittelten einfache Pensionen, und zuweilen wollen sie ihn auch zu Hause empfangen.

<15.21>
Baldaŭ Bruno scias, kiel li povos vojaĝi tra Brazilo sen multa mono.
Bald weiß Bruno, wie er ohne viel Geld durch Brasilien reisen kann.

<15.22>
Li certe renkontos multajn novajn geamikojn kaj partoprenos en ilia ĉiutaga vivo.
Er wird sicherlich viele neue Freunde und Freundinnen treffen und an ihrem täglichen Leben teilnehmen.

<15.23>
Danke al Esperanto kaj la Interreto jen vojaĝo tra fremda lando kun nekredeblaj spertoj.
Dank Esperanto und dem Internet hier eine Reise durch ein fremdes Land mit unglaublichen Erfahrungen.

Kompletigu la malsuprajn frazojn, aldonante al la koncernaj vortformoj
Vervollständigen Sie die untenstehenden Sätze, indem Sie den betreffenden Wortformen
- mankantan (malantaŭan) konstruradikon, kie estas "{?},
- eine fehlende (hintere) Bikldungswurzel, wo [ein] "{?}" ist,
- mankantan finaĵon, kie estas "...".
- eine fehlende Endung, wo [ein] "..." ist,
hinzufügen.
Atentu, ke kiel kutime foje mankas nenio.
Beachten Sie, dass wie gewöhnlich zuweilen nichts fehlt.

<16.1>
Estas klare, ke oni nuntempe lernas Esperanton ne pro tio,
Es ist klar, dass man heutzutage Esperanto nicht deshalb lernt,
ĉar oni volas progresi en sia profesio.
weil man in seinem Beruf Fortschritte machen will.

<16.2>
Por tio oni devas klopodi pri aliaj fremdaj lingvoj,
Dafür muss man sich mit anderen Fremdsprachen abmühen,
kiujn parolas pli multaj homoj en la mondo.
welche mehr Menschen in der Welt sprechen.

<16.3>
Se oni do povas nomi aliajn grandajn lingvojn "lingvoj de la komerco",
Wenn man also andere bekannten Sprachen "Sprachen des Handels" nennen kann
tiam oni kontraŭe nomu Esperanton "la lingvo de amikeco".
dann nenne man Esperanto im Gegensatz dazu "die Sprache der Freundschaft".

<16.4>
Sekve Esperanton lernas precipe homoj, kiuj ŝatas kontaktojn, do, estas entute kontaktemaj.
Folglich lernen Esperanto vornehmlich Menschen, die Kontakte mögen, also insgesamt kontaktfreudig sind.

<16.5>
Krome ili volonte lernas; do, ili estas ankaŭ lernemaj.
Außerdem lernen sie gern; also sind sie auch lerneifrig.

<16.6>
Plie ili emas, vojaĝi en la mondo; do, ili estas vojaĝemaj.
Weiter sind sie geneigt, in der Welt zu reisen; also sind sie reisefreudig.

<16.7>
Por praktiki Esperanton, estas utile, ke la Esperantistoj estas parolemaj.
Um Esperanto zu verwenden, ist es nützlich, dass die Esperantisten mitteilungsfreudig sind.

<16.8>
La plej multaj Esperanto-parolantoj estas kapablaj, esprimi sin en pli ol unu fremda lingvo, do ili estas plurlingvanoj.
Die meisten Esperanto-Sprechenden sind in der Lage, sich in mehr als einer Fremdsprache auszudrücken, also sind sie Mehrsprachler.

<16.9>
Dum Esperanto-aranĝoj oni vigle diskutadas, ĉar Esperantistoj estas ankaŭ tre diskutemaj.
Während Esperanto-Veranstaltungen diskutiert man lebhaft herum, denn Esperantisten sind auch sehr diskutierfreudig.

<16.10>
Kiam vesperas kaj la cerboj ne plu estas freŝaj, oni provas malstreĉiĝi dancante,
Wenn es Abend ist und die Gehirne nicht mehr frisch sind, versucht man, sich durch Tanzen zu entspannen,
ĉar multaj Esperantistoj estas ankaŭ dancemaj.
denn viele Esperantisten sind auch tanzfreudig.
Nur dormemuloj frue enlitiĝas.
Nur Schlafmützen gehen früh ins Bett.

<16.11>
Dancemuloj tradancas la tutan nokton,
Tanzwütige tanzen die ganze Nacht hindurch,
dum bieremuloj trinkegas amason da biero.
wohingegen Bierliebhaber eine Unmenge Bier saufen.

<16.12>
Ĝis (kiam) la lasta el la "malstreĉiĝemuloj" estas dormonta,
Bis der Letzte der "Entspannung Suchenden" bettreif ist,
la unuaj partoprenantoj jam ree aperas el la dormejoj por serĉi maten-manĝon.
erscheinen aus den Schlafräumen schon wieder die ersten Teilnehmer, um ein Frühstück zu suchen.

<16.13>
Esperantistoj ofte estas nekutime societemaj kaj socialaj.
Esperantisten sind oft ungewöhnlich gesellig und sozial.

<16.14>
Sed iuj inverse emas, sin tre apartigi kaj elstarigi,
Aber bestimmte [Esperantisten] neigen umgekehrt dazu, sich sehr abzusondern und hervorzuheben,
tiel ke estas malfacile, trakti ilin en amikaj etoso.
so dass es schwer ist, sie in freundschaftlicher Atmosphäre zu behandeln.

<16.15>
Esperantistoj certe ne estas ordinaruloj,
Esperantisten sind sicher keine Durchschnittsmenschen,
sed ne estas ĝuste, opinii ĉiujn Esperantistojn stranguloj.
aber es ist nicht richtig, alle Esperantisten für komische Vögel zu halten.

<16.16>
Esperanto-asocioj klopodas, ke laŭeble multaj Esperantistoj membriĝu al ili,
Esperanto-Vereinigungen bemühen sich, dass möglichst viele Esperantisten in ihnen Mitglied werden,
laŭeble longe membru en ili kaj laŭeble maljam mortante eksmembriĝu. .
möglichst lange in ihnen Mitglied sind und möglichst erst mit dem Tode (wörtlich: sterbend) austreten (wörtlich: Ex-Mitglied werden).

En la sekvantaj dialogoj la reagoj a) ĝis g) ne konformas
In den folgenden Dialogen passen die Reaktionen a) bis g) nicht.
Elektu por ĉiu dialogo el la reagoj a) ĝis g) la plej spritan.
Wählen Sie zu jedem Dialog aus den Reaktionen a) bis g) die witzigste aus.

<17.2>
Veraj turistoj (Ŝerco per vortludo) / Wahre "Turisten" (Ein Scherz mit einem Wortspiel)

Ĉu vi scias, kie en Germanujo loĝas profesiaj "turistoj"?
Wissen Sie, wo in Deutschland professionelle "Touristen" wohnen?

Ĉar tiuj urboj ankoraŭ havas homon, kiu loĝas sur alta turo de preĝejo kaj atentas,
Denn diese Städte haben noch einen Menschen, der auf einem hohen Kirchturm wohnt und aufpasst,
kiel dum la antaŭaj tempoj, ĉu ne ie estas fumo de fajro aŭ ĉu venas malamikoj.
wie in früheren Zeiten, ob nicht irgendwo Rauch eines Feuers ist oder ob Feinde kommen.

Ankaŭ tiujn homojn sur turoj oni nomas turistoj,
Auch diese Leute auf Türmen nennt man turistoj (im Esperanto, im Deutschen: 'Türmer'),
sed por ne intermiksi la du samformajn vortojn, skribu la malpli oftan vorton "tur-isto".
aber um nicht die zwei gleichförmigen Wörter zu verwechseln, schreiben Sie das seltenere Wort tur-isto ('Türmer').

<17.3>
Ĉu diro de filozofo aŭ sensencaĵo de idioto?
Spruch eines Philosophen oder Unsinn eines Idioten?

Ĉu vi komprenas la sekvantan tekston? Legu kaj ridu! Provu traduki!
Verstehen Sie den folgenden Text? Lesen und lachen Sie! Versuchen Sie zu übersetzen!
Provu formi similan tekston per tabel-vortoj.
Versuchen Sie, einen ähnlichen Text mit Tabellwörtern zu formulieren.

Iam estas ĉies vico.
Irgendwann ist jeder dran.
Ĉiam estas ies vico.
Immer ist irgendeiner dran.
Neniam estas nenies vico.
Niemals ist niemand dran.

Ien oni ĉiam iras.
Irgendwohin geht man immer.
Ĉien oni iam iras.
Überallhin geht man irgendwann.
Nenien oni neniam iras.
Nirgendwohin geht man niemals.

Ial iam ĉiu kulpas.
Aus irgendeinem Grund ist irgendwann jeder Schuld.
Ĉial ĉiam iu kulpas.
Aus jedwedem Grund ist immer irgendwer Schuld.
Nenial neniam neniu kulpas.
Aus keinem Grund ist niemals niemand Schuld.

Estas ja bone, se vi jam fartas pli bone!
Ist ja gut, wenn es dir schon besser geht!

<18.1>
Kutime pretervidata vortklaso estas la interjekcioj.
Gewöhnlich übersehene Wortklasse sind die Interjektionen.
Oni nomas ilin ankaŭ "kri-vortoj", kvankam oni ne ĉiujn (ĉiam) krias.
Man nennt sie auch "Ausrufewörter", obwohl man nicht alle (immer) ausruft.
Jen listo de jam prezentitaj kri-vortoj kaj kelkaj pliaj utilaj:
Hier eine Liste der schon präsentierten Ausrufewörter sowie einige weitere nützliche:

<18.2>
Enmetu nun la konformajn kri-vortojn en la malsupran tekston:
Fügen Sie nun die passenden Ausrufewörter in die untenstehenden Texte ein:

Titolo: Preskaŭa akcidento sur kampara vojo
Ein Beinaheunfall auf einem ländlichen Weg

Pied-iranto paŝas sur tre mallarĝa ponto kaj subite rimarkas ion:
Ein Fußgänger schreitet auf einer sehr schmalen Brücke und bemerkt plötzlich etwas:

Hm, kion signifas tiu nubo de polvo tie antaŭe sur la vojo?
Hm, was bedeutet diese Staubwolke dort vorne auf dem Weg?
Ĉu buso venas tie?
Kommt dort ein Bus?

Ho, nun mi rekonas la veturilon, estas kamiono.
Oh, jetzt erkenne ich das Fahrzeug, es ist ein Lastwagen.

Ha, nekredeble, kiom rapide tiu alproksimiĝas, kaj ĝi baras la tutan vojon!
Oho, unglaublich, wie schnell der näherkommt, und er versperrt den ganzen Weg!
Tio endanĝerigas min.
Das bringt mich in Gefahr.

Ba, mi ne timu, la ŝoforo certe vidas min marŝanta trans la ponton.
Ach was, ich sollte keine Angst haben, der Fahrer sieht mich sicher, wie ich über die Brücke spaziere.

He, sinjoro, pli malrapide! He ho, homo, atentu! Atentu!!
He, [mein] Herr, langsamer! Heda, Mensch, Vorsicht! Vorsicht!!
Fi! Tiu ulo okulfrape ne konas bremson. Kion fari? Kion fari?
Pfui! Der Kerl kennt offensichtlich keine Bremse. Was tun? Was tun?

Hu, ĉe ĉiuj dioj! Mi devas salti en la rivereton!
Huch, bei allen Göttern! Ich muss in den Bach springen!
Ek! (saltas fakte)
Los! (springt tatsächlich)

(starante en sufiĉe profunda akvo / in ziemlich tiefem Wasser stehend:)
Ho ve, kia malbonŝanco! Mi estas tute malseka kaj malpura, kaj aj, miaj kruroj doloras.
O weh, was für ein Pech! Ich bin ganz nass und schmutzig, und aua, meine Unterschenkel schmerzen.

(furioze / wütend:)
Ve al tiu fia kamionisto! Sen ajna kompato!
Wehe diesem schuftigen LKW-Fahrer! Ohne jegliches Mitgefühl!
Li simple ne haltigis sian veturilon!
Er hat einfach sein Fahrzeug nicht angehalten!
Sed li pagos tiun domaĝon, ĉar mi raportos ĉion al la polico.
Aber er wird diesen Schaden bezahlen, denn ich werde alles der Polizei berichten.

<19.0>
Ripeto de la konstru-radikoj "-ism-", "-aĉ-" kaj "-end-"
Wiederholung der Bildungswurzeln -ism-, -aĉ- und -end-

<19.1>
"ism" kiel vortero aŭ nur vortoparto
ism als Wortbestandteil (Morphem) oder nur Wortteil

En la sekvaj du frazoj "-ism-" estas vortero, nome (konstru)radiko:
In den folgenden 2 Sätzen ist -ism- ein Wortbestandteil, nämlich eine Bildungswurzel:

Ĉiu ismo povas produkti fanatikajn anojn.
Jede Weltanschauung kann fanatische Anhänger hervorbringen.
Konataj ismoj estas la kapitalismo, la Kristanismo kaj la socialismo.
Bekannte Weltanschauungen sind der Kapitalismus, das Christentum und der Sozialismus.

Atentu / Beachten Sie :
Ankaŭ aliaj vortoj kiel ekzemple "turismo" havas finan parton "ism",
Auch andere Wörter wie zum Beispiel turismo haben einen Endteil ism,
sed ĝi ne estas la (konstru-)radiko "-ism-", sed nur vortoparto.
aber er ist nicht die Bildungswurzel -ism-, sondern nur ein Wortteil.
(vidu pliajn ekzemplerojn en la ĉapitro 20.2)
(Siehe weitere Exemplare im Kapitel 20.2)

"aĉa" signifas 'malbona laŭ ekstera kvalito',
aĉa bedeutet 'schlecht nach der äußerlichen Qualität',
kontraŭe al "fia", kiu indikas internan malbonecon, kontraŭ la moralo.
im Gegensatz zu fia, welches eine innere Schlechtigkeit, der Moral zuwider, anzeigt.

Do, oni diras ekzemple:
Man sagt also beispielsweise:
domaĉo 'Kabuse', hundaĉo 'Köter', muzikaĉo 'Katzenmusik' ktp. / usw.
Atentu do jenan diferencon:
Beachten Sie also folgenden Unterschied:
aĉ-ulo, homaĉo : homo en malbona stato / ein Mensch in schlechtem Zustand
fi-ulo, fi-homo : homo kun malbona moralo / ein Mensch mit schlechter Moral

Ekzerco: / Übung:
Anstataŭigu en la sekvanta rakonteto la radikon "malbon-" per "fi-" aŭ "-aĉ-".
Ersetzen Sie in der folgenden kleinen Erzählung die Wurzel malbon- durch fi- oder -aĉ-.

Mi loĝas en aĉa ĉambro, plena de fiaj muŝoj.
Ich wohne in einem miesen Zimmer, voll von bösen Fliegen.

Tamen la fia homo, kiu lu-donas ĝin al mi, postulas aĉan prezon por ĝi.
Dennoch verlangt der üble Mensch, der sie mir vermietet, einen schlechten Preis für sie.

La fia postulo de tiom aĉe alta sumo ne signifas preni, sed rabi monon.
Die gemeine Forderung einer so miese hohen Summe bedeutet nicht Geld nehmen, sondern rauben.

Simila al malbona rabisto la lu-donanto aperadas persone en siaj aĉaj vestoj kun sia fia/aĉa hundo.
Einem gemeinen Räuber ähnlich pflegt der Vermieter persönlich in seiner schäbigen Kleidung mit seinem bösen/hässlichen Hund zu erscheinen.
La fia besto adaptas sin al sia mastro kaj ade minacas min,
Das böse Tier passt sich seinem Herr[chen] an und bedroht mich andauernd,
eligante aĉajn sonojn, anstataŭ ĉasi la aĉajn ratojn en la aĉa domo.
indem es abstoßende Laute ausstößt, anstatt die widerlichen Ratten in dem miesen Haus zu jagen.
Kiam mi antaŭhieraŭ estis malatenta kaj paŝis sur ŝian aĉan voston, la hundino provis ataki min. Aĉe/Fie!
Als ich vorgestern unvorsichtig war und auf seinen schäbigen Schwanz trat,
versuchte der Hund, mich anzugreifen. Mist!/Gemein!

Nepras eltrovi, kiel mi povos forlasi tiun aĉan situacion kun la konstanta minaco fare de la fia tipo.
[Es] ist unbedingt notwendig herauszufinden, wie ich diese blöde Situation mit der ständigen Bedrohung durch den gemeinen Typen verlassen kann.

<19.3>
Atentu la diferencon inter "-end-", "-ind-" kaj "-ot-"
Beachten Sie den Unterschied zwischen -end-, -ind- und -ot-

"-end-" signifas, ke io devas esti farata.
-end- bedeutet, dass etwas getan werden muss.

Bone diferencigu:
Unterscheiden Sie gut:
Leginda libro: libro, kiu estas valora, ke oni legas ĝin.
Ein lesenswertes Buch: ein Buch, das es wert ist, dass man es liest.
Legenda libro: libro, kiun oni devas legi.
Ein zu lesendes Buch: ein Buch, dass man lesen muss.
Legota libro: libro, kiun oni legos (iam).
Ein künftig gelesenes Buch: ein Buch, dass man (irgendwann) lesen wird.

Enmetu -end-, -ind- aŭ -ot- en la subajn frazojn:
Setzen Sie -end-, -ind- oder -ot- in die unten [stehenden] Sätze ein:

Ĉiumatene ĉe mia laborejo mi unue trarigardas la dokumentojn, kiuj kuŝas sur mia skribtablo.
Allmorgendlich schaue ich an meinem Arbeitsplatz als erstes die Dokumente, welche auf meinem Schreibtisch liegen, durch.

Tio, kion mi devas fari, estas la listo de la farendaĵoj.
Das, was ich tun muss, ist die Liste der zu machenden Dinge.

Ne ĉio en la listo el mia vidpunkto estas ankaŭ inda, esti farata,
Nicht alles in meiner Liste ist es aus meinem Blickwinkel auch wert, getan zu werden,
sed mia ĉefo decidas, kio estas farenda kaj kio ne nepre.
aber mein Chef entscheidet, was zu tun ist und was nicht unbedingt.

Foje iu decido de li laŭ mia opinio estas dubinda, se ne kritikinda, eĉ kritikenda,
Zuweilen ist irgendeine Entscheidung von ihm meiner Meinung nach zweifelhaft (wörtlich: bezweifelnswert), wenn nicht kritikwürdig, sogar zu kritisieren (wörtlich: kritikpflichtig),
tamen neniel publike kritikota, ĉar li havas respektendan rangon, kaj mi estas nur subulo.
dennoch in keiner Weise davor, kritisiert zu werden, denn er hat einen zu respektierenden Rang, und ich bin nur ein Untergebener.

Tiuj taskoj, kiujn mi ne povas tuj plenumi, estas la farotaĵoj, egale, ĉu ili estas farendaj aŭ nur farindaj.
Diejenigen Aufgaben, die ich nicht sofort erledigen kann, sind die anstehenden (wörtlich: gemacht werdenden), egal, ob sie zu machen sind (= getan werden müssen) oder nur ausführenswert sind.

<20.0>
Neklara strukturo de Esperanto-vorto: mal-avantaĝoj kaj avantaĝoj
Unklare Struktur eines Esperanto-Worts: Nachteile und Vorteile

Kiel internacia lingvo Esperanto estu klara, precipe ĝiaj vortoj havu klaran strukturon.
Als internationale Sprache soll Esperanto klar sein, insbesondere seine Wörter sollen eine klare Struktur haben.
Sed ekzemple pro la influo de la Latina kaj de la antikva Greka lingvoj Esperanto havas multajn vortojn kun ŝajnaj radikoj, speciale konstruradikoj.
Aber zum Beispiel wegen des Einflusses des Lateinischen und des Altgriechischen hat Esperanto viele Wörter mit scheinbaren Wortwurzeln, speziell Bildungswurzeln.
Tio iom ĝenas la facilecon de Esperanto.
Das stört die Leichtigkeit des Esperanto etwas.

<20.1>
Vortoj kun nur unu ebla strukturo
Wörter mit nur einer möglichen Struktur

Tiel longe, kiel vorto havas nur unu eblan strukturon, la problemo de ŝajnaj radikoj ankoraŭ estas relative malgrava.
So lange, wie ein Wort nur eine mögliche Struktur hat, ist das Problem der Scheinwurzeln noch relativ unbedeutend.

Ekzemple la vorto "sistemo" povas havi nur la strukturon "sistem/o", ĉar "*sist-" ne estas Esperanto-radiko.
Zum Beispiel kann das Wort sistemo nur die Struktur sistem/o haben, denn *sist- ist keine Esperanto-[Wort]wurzel.

Novaj vortformoj kiel "pacismo" kaj "pacisto" por la pli malnovaj respektivaj formoj "pacifism/o" kaj "pacifist/o" forigas la problemon.
Neue Wortformen wie pacismo und pacisto für die älteren jeweiligen Formen pacifism/o und pacifist/o lassen das Probem verschwinden (wörtlich: entfernen das Problem).

Aliaj ekzemploj de vortoj kun ŝajnaj konstrusilaboj, sed tamen klara strukturo, estas: "angul/o", "najbar/o" kaj "ekzist/o".
Andere Beispiele mit scheinbaren Bildungswurzeln, aber dennoch klarer Struktur, sind: angul/o, najbar/o und ekzist/o.

Ne tiom klaraj estas nomoj de landoj, en kiuj "land-" estas silabo, sed ne radiko, ekzemple "Nederland/o", "Islando", k.a.
Nicht so klar sind Ländernamen, in welchen land- eine Silbe, aber keine Wurzel ist, zum Beispiel Nederland/o, Island/o, und andere.

<20.2>
Vortoj kun pli ol unu ebla strukturo
Wörter mit mehr als einer möglichen Struktur

Sed ekzistas ankaŭ vortoj kun du (aŭ pliaj) eblaj strukturoj.
Aber es gibt auch Wörter mit zwei (und weiteren) möglichen Strukturen.
Ekzemple la vorto "turismo", kies strukturo povas esti "turism/o" (ĝusta) aŭ
Beispielsweise das Wort turismo, dessen Struktur turism/o (richtig) oder
"tur/ism/o" (malĝusta, ĉar "ismo de turo" estas sensenca).
tur/ism/o (falsch weil 'Turm-Weltanschauung' sinnlos ist) sein kann.
Pri la ĝusta versio decidas do ankaŭ ĉi-ekzemple la signifo.
Über die richtige Version entscheidet also auch in diesem Beispiel die Bedeutung.

Tamen aliaj vortoj havas pli ol unu strukturon, kiu ankaŭ laŭ la signifo, almenaŭ teorie estas ebla.
Andere Wörter haben allerdings mehr als eine Struktur, die auch von der Bedeutung her, zumindest theoretisch möglich ist.

Ekzemple "Indiano" certe havas la strukturon "Indi/an/o", do loĝanto de la "Indioj"
Zum Beispiel hat Indiano sicher die Struktur Indi/an/o, also Einwohner der "Indien"
(tio estas malnova nomo por la suda kaj la norda partoj de Ameriko).
(das ist ein alter Name für den südlichen und den nördlichen Teil von Amerika).
Sed teorie povus temi ankaŭ pri / Aber theoretisch könnte es auch um
"in/di/an/o" = "ano de dio por inoj" 'Anhänger eines Gottheit für weibliche Wesen'
gehen.
(Tiu-okaze en teksto helpas la majusklo por vorto, kiu devenas de nomo.)
(In diesem Fall hilft in einem Text der Großbuchstabe für ein Wort, das von einem Namen herrührt.)

Aliaj vortoj havas fakte du ankaŭ laŭ la signifo preskaŭ same verŝajnajn strukturojn.
Andere Wörter haben tatsächlich zwei auch der Bedeutung nach fast gleich wahrscheinliche Strukturen.
Ekzemple ni jam traktis la vorton "turisto",
Beispielsweise behandelten wir schon das Wort turisto,
kies strukturo povas esti "turist/o" 'Tourist' aŭ "tur/ist/o" 'Türmer'.
dessen Struktur turist/o 'Tourist' oder tur/ist/o 'Türmer' sein kann.
Foje do nur la kunteksto decidas, kiu strukturo estas aktuale ĝusta.
Zuweilen entscheidet also nur der Kontext, welche Struktur aktuell richtig ist.

<20.3>
Diversaj eblaj vortstrukturoj - amuzaj vortludoj
Verschiedene mögliche Wortstrukturen - amüsante Wortspiele

Bonŝance el tiuspecaj ekzempleroj rezultas ne nur problemoj, sed ankaŭ amuzaj vortludoj,
Zum Glück ergeben sich aus Exemplaren solcher Art nicht nur Probleme, sondern auch amüsante Wortspiele,
kiel montriĝis jam en la ĉapitro 17.2.
wie sich schon in Kapitel 17.2 zeigte.

Jen bela ekzemplo: / Hier ein schönes Beispiel :
"Post la kurso ni faris ekskurson.
"Nach dem Kurs machten wir eine Exkursion.
Tial ĉiuj ekskursanoj (ekskurs/an/oj) estis ekskursanoj (eks/kurs/an/oj)."
Deshalb waren alle Ausflügler (ekskurs/an/oj) ehemalige Kursteilnehmer (eks/kurs/an/oj)."

Klarigu la strukturo(j)n de la subaj vortoj. Kiuj taŭgas eventuale por vortludo?
Erklären Sie die Struktur(en) der unten [stehenden] Wörter. Welche taugen eventuell für ein Wortspiel?

Ekzemple / Zum Beispiel:
kulturo => kultur/o (ebla vortludo per kul/tur/o 'Mückenturm')
kulturo => kultur/o (mögliches Wortspiel mit kul/tur/o ' Mückenturm')

Es gibt natürlich noch viel mehr Beispiele, die aber den hier bekannten Wortschatz zu sehr sprengen würden.

(Zunächst hier die Wiedergabe der Esperanto-Version:)
Samtempe ĉiun ajn plaĉegi:
Gleichzeitig wem auch immer sehr zu gefallen:
Ne eblas, tiun arton regi.
Diese Kunst zu beherrschen, ist nicht möglich.

Und jetzt das Original:
Allen Menschen recht getan,
ist eine Kunst, die niemand kann.

... laŭ la Latina originalo: ...
... gemäß dem lateinischen Original: ...
(Neniu plaĉas al ĉiu.)
(Keiner gefällt allen.)

Jen tiu ĉi proverbo por komparo kun simila de Zamenhof:
Hier dieses Sprichwort zum Vergleich mit einem ähnlichen von Zamenhof:
"Oni ne povas sin movi laŭ ĉiu vento aparte."
"Man kann sich nicht eigens nach jedem Wind bewegen."

Se iu, kiu rampis pene
sur arbon, jam kontent-miene
sin kredas birdo, oni sciu:
eraras tiu!

Wörtliche Übersetzung:
Wenn einer, der gekrochen ist mit Mühe
auf einen Baum, schon mit zufriedener Miene
sich für einen Vogel hält, [so] wisse man:
[es] irrt [sich] der!

Original:
Wenn einer, der mit Mühe kaum
gekrochen ist auf einen Baum,
schon meint, dass er ein Vogel wär',
so irrt sich der.

Wilhem Busch

Dividita mizero estas duona mizero.
Geteilte Not ist halbe Not. (Original: Geteiltes Leid ...)
Dividita ĝojo estas duobla ĝojo.
Geteilte Freude ist doppelte Freude.

Atentu la similecon inter la unua proverbo kaj alia de L.L. Zamenhof /
Beachten Sie die Ähnlichkeit zwischen dem ersten Sprichwort und einem anderen von L.L. Zamenhof:
"Malfeliĉo komuna estas malpli premanta."
Gemeinsames Leid ist weniger drückend."

Unu kunmetita vorto:	Samsignifa esprimo kun pluraj vortoj:
survoje 'unterwegs'	sur sia vojo 'auf seinem Weg'
niatempe	en nia tempo 'in unserer Zeit'
aŭte / trajne	per aŭto 'mit dem Auto'/ per trajno 'mit dem Zug'
dumtage 'tagsüber'	dum la tago 'während des Tages'
vespere 'abends'	en la vespero 'am Abend'
endome	en la domoj 'in den Häusern'
ferpinta	kun pinto el fero 'mit einer Spitze aus Eisen'
subĉemize	sub la ĉemizo 'unter dem Hemd'
surbruste	sur la brusto 'auf der Brust'
elpoŝe	el la poŝoj 'aus den Taschen'
dentpuriga	por purigi la dentojn 'um die Zähne zu säubern'
normal-okaze 'normalerweise'	en normala okazo 'im Normalfall'
surbenke	sur benko 'auf einer Bank'
arbarrande	ĉe la rando de arbaro 'am Rand eines Waldes'
sensala 'salzlos'	sen salo 'ohne Salz'
sengrasa 'fettfrei'	sen graso 'ohne Fett'
interkrampe	inter krampoj 'in Klammern'
laŭvole 'beliebig'	laŭ via volo 'wie Sie wollen'
miamemore	laŭ mia memoro 'meiner Erinnerung nach'
sciencnivele	sur scienca nivelo 'auf wissenschaftlichem Niveau'
kelkrilate	en kelkaj rilatoj 'in mancher Hinsicht'
niakvartale	en nia kvartalo 'in unserem Viertel'
ĉiutage 'täglich'	en ĉiu tago / ĉiun tagon 'jeden Tag'
kelkfoje 'manchmal'	dum kelkaj fojoj / kelkajn fojojn 'manches Mal'
regiona 'regional'	el la regiono 'aus der Region'
laŭsezona 'jahreszeitabhängig'	laŭ la sezono 'je nach Jahreszeit'
ekzemple 'beispielsweise'	por ekzemplo 'zum Beispiel'
diversstila	en diversaj stiloj 'verschiedenen Stils'
alivorte	per aliaj vortoj 'mit anderen Worten'
abone	per abono 'per Abonnement'
retmesaĝe	per retmesaĝo 'per Netzpost'
escept-okaze 'ausnahmsweise'	en escepta okazo 'im Ausnahmefall'
per-rete	per la reto 'mit Hilfe des Internets'
eldome	el la domo 'aus dem Haus'

amuzo => amuz/o, am/uz/o	Vergnügen, "Liebesgebrauch" (Wortspiel möglich)
centimetro => centimetr/o	Zentimeter
dividi => divid/i, di/vid/i	teilen, 'einen Gott sehen' (Wortspiel?)
ekrano => ekran/o	Bildschirm, ek/ran/o 'Los-Frosch' gibt keinen Sinn
idealismo => ideal/ism/o	Idealismus
Irlando => Irland/o, *Ir/land/o	Irland, "Land des Gehens" (Scherz möglich)
kalendaro => kalendar/o	Kalender
kamarado => kamarad/o	Kamerado
kantino => kantin/o, kant/in/o	Kantine, 'Gesangsfrau' (Wortspiel möglich)
koloro => kolor/o, kol/or/o	Farbe, "Halsgold" (eines Sängers? Wortspiel möglich)
komunumo => komun/um/o	Gemeinschaft
konsidero => konsider/o	Erwägung
kukumo => kukum/o, kuk/um/o	Gurke, 'Kuchenartiges' (Wortspiel möglich)
lingvistiko => lingvistik/o	Linguistik, lingv/ist/ik/o 'Wissenschaft von den Linguisten' gibt keinen Sinn
maksimumo => maksimum/o	Maximum
marmelado => marmelad/o	Marmelade
monero => mon/er/o	Münze
ordinara => ordinar/a	gewöhnlich
plenumo => plen/um/o	Erfüllung
poemo => poem/o, po/em/o	Gedicht, "po-Neigung" (zu häufiger Gebrauch von "po"? Scherz möglich)
posteulo => post/e/ul/o	Nachfolger
postulo => postul/o, post/ul/o	Forderung, Nachfolger (Wortspiel möglich)
retumi => ret/um/i	sich im Internet tummeln
romano => roman/o	Roman
Romano => Rom/an/o	Einwohner Roms (Großschreibung wichtig)
Rumano => Ruman/o	Rumäne (Großschreibung wichtig: rum/an/o 'Rum-Anhänger')
sentema => sent/em/a, sen/tem/a	empfindlich, themenlos (Wortspiel möglich)
sistema => sistem/a	systematisch
societo => societ/o, soci/et/o	Verein, Minigesellschaft (Wortspiel möglich)

Lektion 9, Lösungen und Übersetzungen / leciono naŭ, solvoj kaj tradukoj